Lonża na via ferraty – co to jest
Lonża Via Ferrata.
Porady

Lonża na via ferraty – co to jest

Ola i Mariusz Robak / 17 czerwca 2019

Święta trójca do pokonywania via ferrat to lonża, kask i uprząż. Bez tych elementów nie wybieraj się na via ferraty i nie ryzykuj swojego życia i zdrowia. W tym tekście skupimy się na elemencie, którym asekurujemy się podczas pokonywania żelaznych dróg, czyli na lonży. Nie jest to element tani, jednak zdecydowanie niezbędny, dlatego zachęcamy do uważnego przeczytania całego artykułu.

Jeżeli zastanawiasz się czy lonżę na via ferraty można zastąpić samodzielnie wykonaną lonżą, to od razu odpowiadamy – nie można. Dlaczego dla własnego bezpieczeństwa należy zainwestować w profesjonalny sprzęt? Na to i na inne pytania odpowiadamy w poniższym tekście.

 

Czym jest lonża na via ferraty i do czego służy

Lonża na via ferraty to obok kasku i uprzęży podstawowe wyposażenie do pokonywania żelaznych dróg. Jej podstawowym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikowi. Lonża zmniejsza siły działające na ciało podczas odpadnięcia od skały poprzez dynamiczne spowalnianie i amortyzację upadku.

 

Budowa lonży na via ferraty

Lonża na via ferraty zawsze składa się z kilku elementów:

  • karabinki
  • ramiona lonży
  • absorber
  • pętla do mocowania do uprzęży

W niektórych modelach możemy się spotkać z innymi elementami, takimi jak krętlik i dodatkowe ucho.

Budowa lonży wspinaczkowej (źródło: Edelrid)

Budowa lonży ferratowej

 

Dlaczego specjalna lonża

Do wyjaśnienia tej kwestii przydatne będzie zapoznanie się z pojęciem współczynnika odpadnięcia. Jest to termin używany we wspinaczce i określa obciążenie jakie przenoszone jest na układ asekuracyjny i osobę wspinającą podczas odpadnięcia. Jest to współczynnik długości lotu wspinacza do długości pracującej liny (od węzła przy uprzęży do przyrządu).

Współczynnik odpadnięcia

Współczynnik odpadnięcia

W klasycznej wspinaczce może on osiągnąć maksymalnie wartość 1 i wówczas jest to już ciężkie odpadnięcie o dużym obciążeniu. Przykładowo wspinacz wyszedł 2 metry ponad ostatni wpięty ekspres i odpadł od ściany. Długość lotu w tym wypadku wynosi 4 metry. Odcinek liny będący pomiędzy wspinaczem a asekurującym to 10 metrów. WO wynosi więc 0,4. W przypadku prac na wysokościach oraz poruszania się po jaskiniach, współczynnik odpadnięcia może wynieść 2. Na przykład ma to miejsce w momencie, gdy wyjdziemy nad punkt asekuracyjny na całą długość naszej lonży. Przy lonży długości 1 metr (pracująca lina) będziemy mieli 2 metry lotu, czyli WO wyniesie 2.

Via ferrata jest szczególnym przypadkiem, w którym współczynniki odpadnięcia mogą osiągać znacznie wyższe wartości, wielokrotnie przewyższające 2. Przykładowo jeżeli nasza lonża ma długość 1 metr (długość pracującej liny), a odpadamy po pokonaniu 8 metrów stalowej liny od ostatniego punktu przepięcia (długość lotu), to nasz współczynnik odpadnięcia wyniesie wówczas aż 8. Im dłuższe odcinki, szczególnie pionowe, tym większą wartość może osiągać współczynnik odpadnięcia. Dlatego właśnie do pokonywania via ferrat stosujemy specjalnie zaprojektowane lonże z absorberem, które minimalizują siłę uderzenia w momencie hamowania lotu.

Pamiętaj! Nigdy nie używaj na via ferratach lonż skonstruowanych samodzielnie, bez atestów, czy lonż do prac wysokościowych. Zadbaj o swoje bezpieczeństwo i pokonuj via ferraty z głową! Nie zdarzyło nam się jeszcze nigdy odpaść na via ferracie, ale nie wyobrażam sobie sytuacji, w której ryzykowalibyśmy swoje zdrowie używając lonż innych niż przeznaczone do tego typu aktywności.

Mówi się, że „na via ferratach lepiej nie odpadać” i ciężko się z tym stwierdzeniem nie zgodzić. Takie odpadnięcie, mimo specjalnego sprzętu, nie należy do przyjemnych. Dodatkowo może się wiązać z uszkodzeniami ciała przy kontakcie ze skałą. Dlatego pamiętaj, aby wybierać via ferratę stosownie do swoich umiejętności.

 

Jaka lonża na via ferraty

Aktualnie najpopularniejsze są lonże typu Y z elastycznymi ramionami, karabinkami typu K oraz absorberami rozrywanymi.

Jeszcze do niedawna były stosowane dwa typy lonży – Y oraz U lub V. Na dzisiaj tylko lonże typu Y są dozwolone do użytkowania na via ferratach ze względów bezpieczeństwa. Lonże typy U lub V wymagały wpięcia w stalową linę tylko jednym karabinkiem. W przypadku odpadnięcia z wpiętymi dwoma karabinkami absorber nie spełniał swojej roli. Dlatego takie lonże zostały wycofane z użycia przy tego typu aktywności.

Każda lonża na via ferraty posiada dwa ramiona o dużej wytrzymałości. Niektóre modele wykonywane są z prostej taśmy, a inne z bardziej zaawansowanej elastycznej taśmy. Polecamy wybieranie modeli z elastycznymi ramionami, które pozwalają na większy zakres ruchu, nie plączą się i nie przeszkadzają przy operacjach sprzętowych. Do ramion lonży przymocowane są karabinki typu K z automatyczną blokadą. Takie karabinki zwiększają bezpieczeństwo zapobiegając przypadkowemu ich otwarciu.

W lonżach via ferrata stosowane są dwa typy absorberów energii – płytkowy oraz rozrywany. Płytkowy absorber energii to płytka z otworami i przeplecioną przez nie w specjalny sposób liną. W momencie odpadnięcia lina przesuwa się przez płytkę i na wskutek wytworzonego tarcia wyhamowuje energię upadku. Absorbery klasyczne w formie płytki z otworami są już rzadko praktykowane i raczej nie produkuje się lonż na via ferraty z ich zastosowaniem.

Absorber rozrywany (zwany również taśmowym) składa się ze złożonej i zszytej taśmy zamkniętej w materiałowej obudowie. Pod wpływem znacznego obciążenia taśma ta zaczyna się rozpruwać i pękające szwy absorbują energię wyzwoloną przy odpadnięciu. Dodatkową zaletą tego typu absorberów jest fakt, że taśma schowana jest w małym pokrowcu, który nie plącze się wokół naszego sprzętu. Wyobraź sobie że walczysz w najtrudniejszym momencie ferraty i przeszkadza ci dyndający sznurek od absorbera płytkowego. Polecamy wybieranie modeli z absorberem rozrywanym, gdyż takie udogodnienie realnie wpływa na poprawę bezpieczeństwa.

Kwestie sprzętu na via ferraty reguluje norma EN 958 i zalecenia UIAA 128.

Absorber w lonży wspinaczkowej

Absorber od środka

 

Jak zamontować lonże na via ferratę

Montowanie lonży do uprzęży jest bardzo proste. Przełóż pętlę do mocowania przez łącznik uprzęży a następnie przełóż przez tę pętlę resztę lonży. Zobacz jak to zrobić na naszej instrukcji obrazkowej.

Bardzo często w instrukcjach dołączanych do lonży znajdują się rysunki prezentujące poprawność montażu lonży do uprzęży. Tak jest na przykład w przypadku lonż marki Salewa, w których w instrukcji możesz znaleźć przyjazne dla użytkownika obrazki z niezbędnymi informacjami.

Jak montować lonżę fot. Salewa (z instrukcji)

Jak montować lonżę (źródło: Salewa)

Pamiętaj, że pokonywanie via ferrat, tak samo jak wspinaczka, jest sportem wysokiego ryzyka, podczas którego mogą wystąpić różne zagrożenia, które związane są z ryzykiem upadku lub lotu, spadającymi kamieniami, trudnościami technicznymi czy zmienną pogodą. Przed wybraniem się na swoją pierwszą żelazną drogę zalecamy odbycie szkolenia z instruktorem, zapoznanie się z zasadami bezpieczeństwa oraz zasięgnięcia porad od doświadczonych osób. Dzięki temu zapewnisz sobie większe bezpieczeństwo, pozbędziesz się obaw oraz dowiesz się, jak unikać stresujących sytuacji. Pozwoli ci to zwiększyć tym samym przyjemność z pokonywania via ferrat.

Spodobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim:
Zobacz również:

Możliwość komentowania została wyłączona.