Sprzęt zimowy. Jak dobrać czekan
czekany
Porady

Sprzęt zimowy. Jak dobrać czekan

Redakcja skalnik.pl / 20 listopada 2014

Biało zimno i… trudno, o wiele trudniej niż latem. Tak, w skrócie można określić zimę w górach. Dla jednych brzmi to jak samobójstwo, inni – i do tych kierujemy ten tekst – nie wyobrażają sobie roku bez zimowej turystyki górskiej. Co zrobić by zimowe wyjścia w góry były bezpieczne? Jakie raki i czekan wybrać? Podpowiadamy na co zwrócić uwagę przy wyborze podstawowego ekwipunku zimowego.

Jak dobrać czekan?

Prosty, wygięty, długi czy krótki? Zakończony łopatką czy młotkiem? Z ostrzem typu B, czy T? Ze stali, czy włókna węglowego? Te i wiele innych pytań pojawiają się w głowie każdego, kto planuje zakup czekana. Jak sobie z nimi poradzić? Jak nie popełnić błędu, który w konsekwencji może doprowadzić do wypadku w górach?

Czekan czekanowi nie równy… czyli przeznaczenie sprzętu

Chociaż na pierwszy rzut oka, wszystkie czekany wydają się bardzo podobne – ot metalowa laska zakończona z jednej strony głowicą, z drugiej – grotem; różnice są jednak znaczne. Różny kształt, to różne właściwości czekana a co za tym idzie – jego różne przeznaczenie. Zobacz jak między sobą różnią się czekany (kliknij).

Ze względu na przeznaczenie czekany dzielimy na turystyczne i wspinaczkowe. Pierwsze, dłuższe, z prostym, lub lekko wygiętym styliskiem, zakończone łopatką – używane są w turystyce górskiej, alpinizmie i skalpinizmie w czasie pokonywania stromych stoków. Drugie, w nomenklaturze wspinaczkowej nazywane „dziabkami” i zazwyczaj używane w parze – stanowią podstawowe wyposażenie w czasie wspinaczki w lodzie, skale, czy mixtcie.

Czekan turystyczny – na co zwrócić uwagę

Zanim zdecydujesz się na wybór konkretnego modelu czekana, najpierw zastanów się, do czego przede wszystkim będziesz go używać? W jakim terenie będziesz się poruszać – czy będą to wyjścia w polskie Tatry, czy może lodowce gór wysokich? Jak bardzo nachylony będzie teren?

To, jaką funkcję będzie spełniał czekan ma wpływ na cechy, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze odpowiedniego czekana: długość i wytrzymałość styliska, kształt dziobu, sposób zaczepienia i wytrzymałość pętli nadgarstkowej.

Byle nie za długo, czyli jak dobrać długość styliska

Chociaż czekan w swojej najbardziej tradycyjnej formie kształtem przypomina laskę, nie służy jednak temu by opierać się na nim w czasie podejść w łatwym terenie. Taką funkcję spełniać będą kijki trekkingowe. Czekana używać będziemy przede wszystkim na stokach o znacznym nachyleniu (ponad 30 stopni) trzymając go w ręce bliższej stoku. Dlatego zbyt długi czekan oznaczać będzie dla nas przymus wielokrotnego podnoszenia wysoko ręki, co spowoduje szybkie zmęczenie i utrudni odpowiednie manewrowanie czekanem, a w konsekwencji obniży nasze bezpieczeństwo. Jak więc dobrać optymalną długość styliska?

Najczęściej stosowaną metodą dobierania długości czekana jest odmierzanie odległości dzielącej palce opuszczonej ręki i kostkę naszej stopy. Jednak jeśli planujemy poruszanie się w terenie o znacznym nachyleniu, warto zastanowić się nad zakupem czekana krótszego, sięgającego nieco powyżej kostki. Jeśli jednak planujemy głównie przejścia np. przez lodowce o nieznacznym nachyleniu – dobrym rozwiązaniem może okazać się czekan dłuższy.

Im lżej, tym lepiej, czyli kilka słów o wadze

Kolejnym parametrem, który warto wziąć pod uwagę przy zakupie czekana, jest jego waga. Wiadomo, że w górach każde dodatkowe kilka gramów ma znaczenie – zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. I tu sprawa wydaje się prosta – im lżej, tym lepiej. Jest to jednak prostota pozorna. Waga ma bowiem również znaczenie w czasie osadzania asekuracji (łatwiej wbić hak czy igłę do traw cięższym czekanem) i wbijania czekana w lód. Jaki więc czekan wybrać – możliwie najlżejszy, czy raczej trochę cięższy i masywniejszy? Tu po raz kolejny należy odwołać się do funkcji jaką nasz czekan ma przede wszystkim spełniać. Jeśli planujemy trekking, w czasie którego czekan ma nam przede wszystkim służyć za dodatkowe oparcie i hamulec w sytuacji kryzysowej wybierzmy model jak najlżejszy, jeśli natomiast planujemy bardziej techniczne, wymagające asekuracji wyjścia z elementami wspinaczki – możemy zastanowić się nad zakupem masywniejszego modelu.

Kształt

czekanTu po raz kolejny zaczynają się schody. Na rynku dostępnych jest tak wiele kształtów czekanów, jak wiele modeli. Różnią się one kształtem styliska, dzioba, grotu a nawet profilem ostrza. Jak nie zgubić się w takim gąszczu możliwości?

Jeśli chodzi o kształt styliska, sprawa jest naprawdę… prosta. Czekany turystyczne takie jak np. czekan G Zero wyprodukowany przez firmę Grivel charakteryzują się bowiem właśnie takim – prostym lub lekko wygiętym w górnej części – styliskiem. Styliska gięte (czasem wielokrotnie) takie, jak np. w czekanach Quark czy Nomic firmy Petzl, dzięki swojej ergonomicznej budowie lepiej zachowują się w czasie wspinania w pionowych lub przewieszonych lodowych lub skalnych ścianach.

Wybór kształtu dzioba będzie bardziej skomplikowany. Dziób czekana może być prosty lub łukowato zakrzywiony. A samo wygięcie dzioba – skierowane grzbietem w górę (jak w przypadku czekana G Zero Grivela), lub ku dołowi (tzw. ostrze bananowe). Ostrze, którego grzbiet wygięty jest ku górze, ma tę zaletę, że dużo lepiej niż ostrze bananowe trzyma się w lodzie, trudniej je jednak wyjąć z twardego podłoża.

Wybór kształtu grota, którym zakończone jest stylisko też nie powinien nam, w przypadku zakupu czekana turystycznego, przysporzyć trudności. Nie ma on bowiem większego znaczenia dla bezpieczeństwa i komfortu. Warto tylko pamiętać o tym, że czekany, które zamiast grota zakończone są ostro ściętym styliskiem służą do skalpinizmu, a nie trekkingu!

T czy B, czyli wytrzymałość styliska

Kupując czekan warto też przyjrzeć się oznaczeniu na stylisku. Mogą się tam znaleźć dwie litery: T lub B. Jest to oznaczenie wytrzymałości a co za tym idzie – przeznaczenia styliska – co w praktyce ułatwi nam wybór odpowiedniego modelu.

Stylisko z oznaczeniem B charakteryzuje się wytrzymałością ok. 2,5 kN, stylisko T – 3,5 kN. Skąd taka różnica? Stylisko B używane jest zazwyczaj w produkcji czekanów turystycznych, które nie są poddawane tak dużym obciążeniom jak styliska czekanów wspinaczkowych – typu T, których dzięki ich podwyższonej wytrzymałości, można używać również do budowy punktów stanowiskowych. Oczywiście kupując czekan ze styliskiem typu B, nie musimy obawiać się, że nie wytrzyma ono dużych obciążeń w czasie sytuacji kryzysowej – np. hamowania niekontrolowanego zjazdu.

Pętla nadgarstkowa

O ile we wspinaczce wysokogórskiej i lodowej odchodzi się raczej od pętli nadgarstkowej na rzecz lonży z taśmy łączącej czekan bezpośrednio z uprzężą, o tyle w czasie uprawiania zimowej turystyki górskiej pętla na nadgarstku jest nieodzowna. Pętla może być przymocowana do górnej części styliska, lub, tak jak w przypadku czekana Grivel G Zero – do samej głowicy. Kupując czekan zwróćmy uwagę na materiał i jakość wykonania pętli nadgarstkowej, której główną funkcją jest zapobieganie utraty czekana w sytuacjach kryzysowych – w czasie lotu, czy ślizgu. Pętla nie powinna łatwo zsuwać się nam z ręki.

Dodatki, które ułatwiają życie

Styliska i głowice czekanów zbudowane są z różnych stopów metali, a jak wiadomo metal i zimno, to „niezbyt przyjemna” mieszanka, która osłabia uchwyt i powoduje dodatkową utratę zimna. Oczywiście wybierając się zimą w góry zaopatrujemy się w ciepłe rękawice z antypoślizgową powierzchnią wewnętrzną, ale producenci niektórych czekanów, pomyśleli również o rozwiązaniu tego problemu. Część czekanów posiada gumowy uchwyt w dolnej części styliska, który znacznie ułatwia trzymanie. Jeśli jednak wybrany przez ciebie model nie posiada takiego uchwytu, nie jest to powód by zrezygnować z zakupu! Na rynku dostępne są specjalne rękawice, których wewnętrzna część pokryta jest kevlarem lub gumą.

osłona na głowicęOsłona na głowicę

Transport czekana i raków zwykle jest dość uciążliwy. Sprzęt ma swoją wagę, a do tego lubi zaczepiać się o… dosłownie o wszystko. Ale i o tym pomyśleli producenci czekanów oferując użytkownikom osłonę na głowicę (zobacz osłonę na głowicę Grivel G Zero), która nie tylko chroni sam czekan przed wpływem środowiska, ale również nas – przed kontaktem z ostrzem.

Wszystko zależy od sytuacji, czyli krótkie podsumowanie

To, jakiego wyboru dokonamy kupując czekan, zależy w głównej mierze od tego, do czego ma nam służyć. Szukając czekana do turystki górskiej zwróćmy się przede wszystkim w stronę klasycznych czekanów z prostym, lub lekko wygiętym styliskiem. Jeśli nie planujemy technicznej wspinaczki wymagającej budowy stanowisk – wystarczy nam stylisko typu B. Jeśli zależy nam na jak najmniejszej wadze czekana – wybierzmy ten z aluminiowym styliskiem głowicą ze stopu aluminium. Jeśli jednak chcemy, aby czekan posłużył nam jak najdłużej – głowica ze stopu stali będzie lepszym wyborem.

Wybierajmy mądrze. Pamiętajmy, że dobrze dobrany sprzęt do turystki górskiej stanowi nie tylko o naszej wygodzie, ale przede wszystkim – bezpieczeństwie w górach!

Spodobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim:
Zobacz również:

Możliwość komentowania została wyłączona.