Trendy i mody w światowej turystyce pojawiają i znikają. Czasem bywa jednak tak, że trend rodzi się z konieczności lub odwrotnie staje się nią. Dziś o takim właśnie zjawisku możemy mówić w kontekście turystyki zrównoważonej. To nie przemijająca moda, ale konieczność, abyśmy w przyszłości mogli poznawać świat w jego najlepszym wydaniu i cieszyć się wspaniałymi krajobrazami, kontaktem z naturą czy warunkami umożliwiającymi uprawianie różnych dziedzin outdooru.
W 2025 r. turystyka święci triumfy i staje się jednym z najszybciej rozwijających się segmentów gospodarki światowej. Do znanych i niezmiennie popularnych kierunków wyjazdów wypoczynkowych, outdoorowych, backpackerskich, ale i ekskluzywnych dołączają kolejne kraje. Chcemy podróżować, odkrywać i doświadczać nowych miejsc i coraz więcej regionów i państw chce czerpać z tego korzyści.
Rozwój turystyki zawsze jednak niósł i niesie ze sobą pewne zagrożenia. W przeszłości wiele państw je lekceważyło i nagle dziś budzi się z przekonaniem, że „coś poszło nie tak”. Kolejka na szczyt Everestu i tony śmieci wywożone z EBC, wycieczkowce przywożące jednorazowo tysiące turystów i zalewające nimi turystyczne dzielnice Wenecji, Barcelony czy Dubrownika, las apartamentowców i hoteli- molochów w popularnych kurortach, wyludnione przez miejscowych centra Amsterdamu lub wspomnianej już Barcelony, oddane we władanie wciąż zmieniających się „lokatorów na jedną – dwie noce” – czy na pewno chcemy, żeby tak to wyglądało?
Niektóre miasta i regiony już powiedziały „dość”! Te, które dołączają do podziału turystycznego tortu coraz częściej stawiają nie na ilość, ale na jakość i chcą przyciągać świadomego Podróżnika i Turystę. Stąd wprowadzanie limitów wejść do obiektów lub wręcz miast, podatki turystyczne płacone przez tych, którzy tylko wpadają by zaliczyć najważniejsze atrakcje, a nie korzystają z noclegów, ograniczenie najmu krótkoterminowego prowadzącego do zaburzenia lokalnych społeczności czy z drugiej strony promowanie doświadczania miejsca i lokalnych, oryginalnych usługi zamiast masówki, którą można spotkać wszędzie.
By zostać świadomym Podróżnikiem i Turystom nie potrzeba wielkiego wysiłku. Wystarczy na początek przestrzegać kilku prostych zasad:
– postaw na minimalizm i ograniczenie bagażu. Zanim kupisz kolejny ciuch lub sprzęt, zastanów się czy na pewno go potrzebujesz. A gdy rzeczywiście jest to rzecz niezbędna zadbaj by była trwała, solidna- dzięki temu posłuży dłużej.
– wspieraj lokalne społeczności – korzystaj z noclegów w mniejszych obiektach prowadzonych przez miejscowych, lokalnych restauracji i barów, a nie sieciówek. Zwiedzaj z miejscowymi przewodnikami – oni wiedzą o danym miejscu najwięcej!
– zostaw miejsce lepszym niż zastałeś – o tym, że swoje śmieci należy zabierać ze sobą z miejsc, skąd nie da się ich wywieźć jest dziś oczywistością. Ale jeśli widzisz, że nie każdy jeszcze przyswoił tę prostą zasadę, zabierz także śmieci, które zastałeś i wyrzuć w przeznaczonym do tego miejscu.
– myśl o śladzie węglowym – często pociąg to równie dobre, a nawet lepsze rozwiązanie niż lot samolotem (szczególnie na krótkich trasach). Pomyśl też czy nie lepiej wybrać się gdzieś na dłużej niż wyjechać np. na 4 samolotowe wypady weekendowe.
– sprawdzaj marki, od których kupujesz – coraz więcej firm produkuje w sposób zrównoważony, ogranicza odpady, minimalizuje zużycie energii i korzysta ze źródeł alternatywnych, eliminuje chemikalia oraz ułatwia naprawy sprzętu, a w ostateczności wspiera recykling.
Temat ograniczeń zawsze jest trudny. Część osób traktuje je jako to zamach na wolność. Nie tędy droga. Dziś już nie możemy myśleć w ten sposób w kontekście turystyki bo doprowadzimy do zadeptania niektórych miejsc i atrakcji. Overtourism to zjawisko, którego doświadczają zarówno miasta, jak i regiony o unikalnej przyrodzie czy krajobrazach. Krótka piłka, te miejsca nie są z gumy, a w wielu przypadkach ograniczenia to konieczność.
Świadomy Turysta rozumie, że ograniczenia w ostatecznym rozrachunku są korzystne. Tak, ich wprowadzanie obecnie ma działanie szokowe, ale to dlatego, że władze miast czy opiekunowie atrakcji uczą się jak zarządzać wciąż rosnącym ruchem turystycznym. A my uczymy się jak świadomie podróżować, co nierozerwalnie wiąże się ze zrozumieniem regulacji i ich wspieraniu.
Podróż to proces, który trwa nie tylko podczas samego wyjazdu. Planowanie i pakowanie to dla wielu osób rzecz tak samo ważna jak bycie w trasie. I na tych etapach także możesz być odpowiedzialnym Turystą i Podróżnikiem. Wyposażenie, które zabierzesz ostatecznie do plecaka ma większe znaczenie, niż może się wydawać.
– postaw na jakość i trwałość – mniej znaczy więcej – to powiedzenie sprawdza się tu doskonale. Lepiej mieć jedną solidną kurtkę membranową, funkcjonalny softshell, który posłuży przez wiele sezonów niż kilka ciuchów, które rozpadną się przy pierwszym praniu.
– szukaj certyfikatów i transparentności – marki odpowiedzialne chętnie chwalą się nimi w opisach produktów. Podają dokładne składy, w tym materiały z recyklingu, korzystają z puchu, wełny czy innych naturalnych materiałów pozyskiwanych etycznie, rezygnują ze szkodliwych chemikaliów i barwników.
– minimalizuj opakowania – szukaj produktów pakowanych oszczędnie i z jak najmniejszą ilością plastiku. Postaw na wielorazowe butelki, kubki czy naczynia. Jednorazówkom mówimy stanowcze nie!
„Eko fanaberia” pewnie znasz to pogardliwe określenie. Na szczęście coraz częściej działania zrównoważone i proekologiczne stają się dla kolejnych Turystów i Podróżników zdrowym rozsądkiem. Luksus to dziś czyste powietrze, brak tłumów na szlakach, możliwość doświadczania autentycznego kontaktu z przyrodą i lokalną kulturą. To one przyciągają świadomych turystów i ich pieniądze. Mamy więc sytuację win- win. Zrównoważona turystyka opłaca się, wszystkim!
