Praca jako alpinista przemysłowy to wymagające i odpowiedzialne zajęcie. Technicy linowi delegowani są do prac wszędzie tam, gdzie konwencjonalny dostęp jest ograniczony lub niemożliwy. Alpinizm przemysłowy pozwala wykonywać prace w trudnodostępnych miejscach. Wymaga on bowiem użycia technik linowych, których opanowanie i umiejętność ich zastosowania są kluczowe do wykonania pracy bez stwarzania zagrożenia dla siebie, współpracowników, jak i osób postronnych. Aby zdobyć umiejętności sprawnego poruszania się po linach potrzeba wiele godzin doświadczenia, ale na samym początku konieczne będzie odbycie właściwego kursu. Tego nie ominie żaden alpinista przemysłowy.
W tym wpisie przedstawię Wam czym są prace na wysokościach, jak zostać alpinistą przemysłowym, jakie kursy do pracy na wysokości są niezbędne, by rozpocząć pracę jako technik linowy.
W Polsce za pracę na wysokości uznaję się pracę już powyżej 1 metra. Oznacza to, że każda osoba, która będzie używała drabiny, podestów ruchomych lub podnośników wykonuje pracę na wysokościach, jednak w większości przypadków tego typu zadania nie mają wiele wspólnego z omawianym w artykule zagadnieniem. Nie musisz zostać alpinistą przemysłowym, by wykonywać każdą pracę na wysokościach.
Prace na wysokościach, alpinizm przemysłowy, czy tzw. wysokościówka oznaczają nic innego jak pracę na wysokości powyżej 3 metrów, które wykonywane są w podparciu lub w podwieszeniu. Prace wykonywane na wysokości przekraczającej 3 metry wymagają przejścia bardziej rygorystycznych badań medycyny pracy, a pracodawcy i zleceniodawcy mogą i często wymagają odpowiednich certyfikatów poświadczających należyte kwalifikacje. Na stanowisku alpinisty przemysłowego może pracować tylko zdrowa, sprawna i wykwalifikowana osoba.
Praca alpinisty przemysłowego wiąże się często z wykonywaniem różnych zadań. Z racji tego, że większość techników to freelancerzy elastyczność i gotowość do wykonywania różnych prac jest ogromnym atutem. Najczęściej zlecenia alpinisty przemysłowego dotyczą mycia szkleń, elewacji budynków, malowania, sprzątania, montażu reklam wielkoformatowych lub instalacji systemów przeciwpożarowych. Alpinizm przemysłowy to również praca w innych sektorach takich jak energetyka (instalacje słupów wysokiego napięcia, branża turbin wiatrowych), ratownictwo, przemysł naftowy (choćby na platformach wiertniczych), telekomunikacja oraz arborystyka.
Wysokościówka to wymagająca fizycznie i psychicznie branża. Praca technika linowego wiąże się działaniami w niekorzystnych warunkach, użyciem elektronarzędzi, różnego rodzaju środków chemicznych i przede wszystkim z pracą na znacznej wysokości. Do tego dochodzi bardzo często praca w systemie rotacyjnym, daleko od domu i najbliższych. To chleb powszedni alpinisty przemysłowego. Przeważnie, zależnie od branży, jest to zajęcie opłacalne finansowo, ale ze względu na powyższe czynniki nie dla każdego, dlatego też wiele firm stale poszukuje nowych techników dostępu linowego.
Zawód alpinisty przemysłowego zmieniał się mocno w ciągu ostatnich lat. Kiedyś karierę alpinisty przemysłowego podejmowali głównie wspinacze. Dziś wymaga się ukończenia szkolenia, a alpiniści przemysłowi zwanie są raczej technikami linowymi, z uwagi właśnie na to, że używają dostępu linowego w czasie swoich prac.
Na świecie istnieje kilka różnych systemów pracy w dostępie linowym. Najważniejsze z nich to amerykański SPRAT, niemiecki FISAT, polski OTDL i najbardziej rozpowszechniony międzynarodowy system IRATA. Techniki linowe wykorzystywane w wymienionych wyżej systemach są do siebie bardzo zbliżone.
Każdy z systemów pracy w dostępie linowym bazuje na wypracowanych przez wieloletnie doświadczenie, rygorystycznych procedurach i zasadach dotyczących szkoleń, certyfikacji oraz pracy. To, na który system zdecyduje się technik powinno być uzależnione od dwóch czynników: wymagań postawionych przez pracodawcę lub zleceniodawcę oraz miejsca wykonywanej pracy.
Mimo tego, że w Polsce istnieje Organizacja Techników Dostępu Linowego, czyli OTDL, a systemy są do siebie zbliżone, to większość alpinistów przemysłowych decyduje się na certyfikat IRATA, który w przeciwieństwie do certyfikatu OTDL uznawany jest globalnie.
W każdym z systemów wyróżnia się trzy poziomy certyfikacji techników. W systemie IRATA są to:
– Level 1 -technik linowy, który prace wykonuje pod nadzorem Level 3.
– Level 2 – zaawansowany technik linowy, który posiada pełną wiedzę z zakresu technik linowych, budowy stanowisk, systemów wyciągowych i ratownictwa,
– Level 3 – technik nadzorujący, który tak jak i L2 posiada pełną wiedzę oraz umiejętności oraz jest odpowiedzialny za prowadzenie prac i techników pracujących pod jego nadzorem.
Pracodawcy i zleceniodawcy poszukujący techników linowych niekiedy akceptują certyfikaty innych organizacji i traktują je jako ekwiwalent (np. IRATA i FISAT lub IRATA i SPRAT). Jedno jest jednak pewne bezpieczna praca na stanowisku alpinisty przemysłowego wymaga szkolenia wysokościowego i umiejętności, do których czasem nie wystarczy kurs alpinistyczny.
Praca na wysokości powyżej 3 metrów, w której wykorzystywane są techniki linowe wymaga odpowiednich kwalifikacji, które można zdobyć odbywając odpowiedni kurs. Kurs technik linowych trwa przeważnie 4-5 dni i kończy się egzaminem, gdzie sprawdzone zostaną wiedza i umiejętności praktyczne z zakresu technik linowych obowiązujących w danym systemie.
Kurs do pracy na wysokościach odbywa się na odpowiednio przygotowanej i wyposażonej hali. Kursanci szkolą się w niewielkich grupach pod okiem akredytowanych trenerów. Dzień szkoleniowy trwa około 8 godzin, co daje w sumie blisko 40 godzin szkolenia i egzamin, który w zależności od kursanta może trwać kilka godzin.
Żeby przystąpić do kursu należy w pierwszej kolejności wybrać kurs technik linowych i centrum treningowe. W następnej kolejności należy wybrać termin szkolenia i je opłacić. Cena kursu IRATA oscyluje w okolicach 3500-4000 zł brutto. Centra szkoleniowe w cenie kursu gwarantują egzamin, wydanie dokumentów, często wyżywienie i ciepłe napoje oraz SOI, czyli Środki Ochrony Indywidualnej tj. uprząż, kask, niezbędne przyrządy.
Niezależnie od tego, czy jest to kurs OTDL czy kurs IRATA kursant lub kursantka muszą mieć ukończone 18 lat i przedstawić oświadczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do udziału w szkoleniu.
Przyszły technik linowy udając się na kurs do pracy na wysokości powinien być sprawny fizycznie, gdyż kilkudniowe szkolenie jest intensywne i wymagające. Polega na poznawaniu i ćwiczeniu technik poruszania się, asekuracji i autoratownictwa. Osoby z wcześniejszym doświadczeniem w prostych pracach na wysokościach, we wspinaczce lub w speleologii mogą radzić sobie lepiej podczas kursu, ale nie jest to regułą. Natomiast dyskwalifikujące mogą okazać się lęk wysokości, problemy z równowagą, czy problemy kardiologiczne lub neurologiczne.
Na szkolenie warto zabrać wygodne ciuchy, które nie ograniczają ruchów, są elastyczne i szybkoschnące. Ważnym elementem ubioru są odpowiednie buty. Stanowczo odradzam półbuty i krótkie skarpetki i polecam te, których cholewka będzie sięgać ponad kostkę. Godne rozważenia są rękawice robocze, ważne jednak żeby były dopasowane do dłoni i nie utrudniały wiązania węzłów, obsługi karabinków i przyrządów.
Każdy kurs kończy się egzaminem (assessment), który jest przeprowadzany przez asesora akredytowanego przez daną organizację. Asesor obserwuje kursantów, których zadaniem jest wykonanie wszystkich wymaganych manewrów poznanych podczas kursu. Egzamin to duży stres, który potęgowany jest przez wysiłek fizyczny, co może przyczynić się do popełnienia błędów, które mogą zadecydować o wyniku egzaminu praktycznego. W przypadku negatywnego wyniku egzaminu IRATA kandydat może podejść do niego ponownie w przeciągu 60 dni. Po tym okresie konieczne będzie ponowne zrealizowanie kursu.
Ukończenie szkolenia, zdanie egzaminu i uzyskanie certyfikatu uprawnia nas do pracy na wysokości w danym systemie. Takie uprawnieni są ważne przez 3 lata. Po tym okresie należy odświeżyć wiedzę lub przystąpić do kursu i egzaminu na wyższy poziom. Dzięki temu doświadczenie pracownika jest wciąż weryfikowane i cały czas możemy mówić o potwierdzonych kwalifikacjach.
Nie. Ukończenie kursu do pracy na wysokości nie gwarantuje nam znalezienia pracy. To, co bezpośrednio przekłada się na nasz sukces w branży alpinizmu przemysłowego, to umiejętności i doświadczenie, jakie posiadamy. Adepci branży, którzy posiadają doświadczenie w pracach budowlanych, elektrycznych lub posiadają inne certyfikaty potwierdzające nabycie danych umiejętności będą mogli liczyć na większy odzew ze strony zleceniodawców. Do wykonywania pracy potrzebny jest również podstawowy sprzęt, który często jest własnością pracownika. Należą do niego uprząż do prac na wysokości, kask czy przyrząd zajazdowy.
Jeżeli zdecydowaliście się na zdobycie nowych umiejętności lub przebranżowienie się, wiecie że chcecie zostać technikami linowymi, to kurs będzie stanowić wasz pierwszy krok w świat alpinizmu przemysłowego. Kurs do pracy na wysokości będzie również Waszą pierwszą okazją do poznania innych techników, smaczków związanych z branżą i nawiązania pierwszych kontaktów, które mogą zaowocować pierwszymi zleceniami lub kontraktami. Bezpiecznej pracy!
