Wycieczki w góry wymagają przygotowań. Przede wszystkim od Ciebie zależy, czy wyjście w góry będzie bezpieczne. Jeśli pomyślisz chwilę nad tym, okaże się, że nawet najkrótsza wycieczka wiąże się z podejmowaniem decyzji, które odpowiadają za komfort i minimalizowanie ryzyka wiążącego się z poruszaniem w tym specyficznym terenie, jakim są góry.
Ten artykuł pomoże Ci zwrócić uwagę na najważniejsze zasady bezpieczeństwa w górach. Kilka prostych praktyk uczyni z Ciebie bardziej odpowiedzialną osobę na turystycznym szlaku. Uwierz mi, że najwięksi wyjadacze gór – wspinacze, alpiniści, goprowcy i przewodnicy górscy też przestrzegają takich zasad.
Czy istnieją uniwersalne zasady bezpiecznego poruszania się w górach? I tak, i nie… Nie można mówić o jednym dekalogu turysty, choć często organizacje takie choćby jak PTTK czy GOPR przygotowują tego typu listę zasad dla turystów. Nie ma jednego kodeksu, ale możemy mówić o uniwersalnych zasadach bezpieczeństwa, które znajdują się w każdym takim wykazie. O tyle taki kodeks odpowiedzialnego turysty istnieje.
W tym artykule postanowiłem stworzyć listę, która z jednej strony bazuje na istniejących tego typu zaleceniach dla turystów, a z drugiej, opiera się na moim doświadczeniu i obserwacjach. Postawiłem sobie ambitny cel, by tak ważny temat zmieścić tylko w 10 punktach z komentarzem.
Po pierwsze, na cel wycieczki wybierz takie miejsce i teren, które jest odpowiednie dla Twojego poziomu kondycji, doświadczenia górskiego i predyspozycji psychicznych. Jeśli potraktujesz kolejne wycieczki jako element rozwoju swojej “górskiej kariery”, będziesz stopniowo czerpać z gór coraz więcej przyjemności i unikniesz niebezpiecznych sytuacji.
Przed wyjściem w góry oceń swoją kondycję (dbaj o nią na co dzień). Przemyśl też, czy cel nie wymaga odpowiednich predyspozycji (brak lęku wysokości), sprzętu (na przykład raczki, raki), czy nie wymaga doświadczenia. Pamiętaj też o kursach dla turystów i tym, że wycieczka z przewodnikiem górskim to żaden powód do wstydu.
Po drugie, zaplanuj trasę wycieczki szczegółowo. To świetna zabawa, która przeniesie Cię myślami w góry jeszcze przed wyprawą! Co powinno zawierać planowanie wycieczki w góry? Na jakie elementy zwrócić warto zawsze uwagę? Sprawdź:
Spróbuj dowiedzieć się o trasie jak najwięcej. Przejrzyj mapy, przewodniki, blogi górskie. Dzięki temu w górach będzie nie nie tylko bezpieczniej, lecz także ciekawiej.
Pogoda w górach determinuje wiele. Decyduje o tym czy w ogóle wyjdziemy w góry, czy zrealizujemy trasę, o której godzinie ruszymy na szlak, by zejść z niego zanim rozpęta się burza lub śnieżyca. Pamiętaj, by korzystać z dedykowanych prognoz w góry, a nie tych dla miast. W górach każde 100 m różnicy wzniesień to nawet jedna kreska (1°C) mniej na termometrze. Pamiętaj też, że zmiany pogody w górach zachodzą szybciej i są bardziej gwałtowne.
Tutaj możesz przeczytać o tym, gdzie i jak sprawdzać prognozy w góry.
Nie zapomnij, że zimą należy sprawdzić także komunikat lawinowy. Trochę inaczej dba się o bezpieczeństwo w górach latem, a trochę innych zabiegów wymaga bezpieczeństwo w górach zimą. Ale to chyba temat na dłuższy artykuł.
Spakuj plecak odpowiednio do planowanej wycieczki. Weź pod uwagę długość wycieczki, porę roku, trasę. Pomyśl o zapasach wody, przekąskach i zawsze wrzuć do plecaka choćby najmniejszą apteczkę, mapę i czołówkę.
Odpowiednio dobierz ubiór i obuwie. Ubierz się wygodnie w oddychające ubrania. Stosuj ubiór “na cebulkę” i miej zawsze w plecaku odzież na wypadek zmiany pogody. Kurtka przeciwdeszczowa czy ciepła bluza to must have, który powinien być na grzbiecie bądź w plecaku. Pamiętaj, że na Twoich nogach powinno być odpowiednie obuwie.
Przewiduj. Pomyśl o awaryjnych sytuacjach. Przed wycieczką naładuj telefon. Jeśli nie masz silnej baterii, zabierz powerbank i oszczędzaj w górach energię. W telefonie zapisz sobie numer do GOPR/TOPR – 985 lub 601 100 300. Zainstaluj również aplikację Ratunek. Zawsze zostaw komuś informację o planowanej trasie. Powiedz, o której godzinie wrócisz z gór.
Dobrą zasadą jest trzymanie się zaplanowanej trasy. Jeśli z jakiś względów zmieniasz drogę, daj znać bliskim choćby, że obierasz inny szlak.
Od czasu do czasu możesz powiadomić kogoś, gdzie się znajdujesz. Możesz wysłać SMS lub skorzystać z portali społecznościowych. Jeśli lubisz dzielić się wycieczkami na Instagramie czy Facebooku, możesz w relacjach dać znać, które miejsca już są za Tobą. To też sposób na bezpieczeństwo w górach i informację do bliskich, jak przebiega Twoja wyprawa.
W góry ruszaj z samego rana. Będziesz mieć więcej czasu, by się nimi nacieszyć. Rankiem pogoda – szczególnie latem – jest stabilniejsza. Poranne wyjścia to także więcej czasu na wędrówkę zanim zapadnie zmierzch. Jeśli tylko możesz, poruszaj się w górach za dnia. To dobre dla Twojego bezpieczeństwa i fair w stosunku do dzikiej przyrody.
Tempo w górach – o co chodzi… to przecież nie wyścig! Tu widać jak ważne jest planowanie trasy. Kontrolując w górach czas i tempo unikniesz przykrych niespodzianek i będziesz wiedzieć, ile czasu możesz przeznaczyć na odpoczynek w schronisku. Szczęśliwi czasu nie liczą, ale zegarek w górach pozwala uniknąć takich sytuacji jak nagły mrok, spóźnienie na pociąg, czy zamknięta kuchnia w schronisku.
O apteczce, czołówce i odpowiednim ubiorze była już mowa. Na długich trasach sprawdzają się kijki trekkingowe. Na oblodzonych szlakach zakładaj raczki turystyczne, raki, weź do ręki czekan. Na techniczne szlaki w Tatrach załóż kask wspinaczkowy, a nawet załóż uprząż i użyj lonży. Wystarczy jeden kamień – choćby w takim Żlebie Kulczyńskiego – by wycieczka zmieniła się w akcję ratunkową.
Pamiętaj, by w górach poruszać się bezpiecznie. Wśród zasad bezpieczeństwa w górach nie może zabraknąć precyzyjnego stawiania nóg i uważności, dzięki której nie będziesz zagrożeniem dla innych. Nie strącaj kamieni. Zimą poruszaj się tak, by nie powodować lawin. To człowiek jest najczęstszą przyczyną ich występowania.
Jeśli nie musisz – nie wychodź w góry w samotności. W parze, w grupie jest w górach bezpieczniej. Na górski szczyt najlepiej wyruszaj z kimś, kogo znasz. Dobrze zgrany zespół porusza się w górach szybciej i bezpieczniej.
Choć ratownictwo górskie w Polsce jest finansowane ze środków publicznych, to warto wykupić ubezpieczenie. Pomyśl, jak często w czasie wędrówki poruszasz się po granicy lub robisz wycieczki “za miedzę”. Jeśli przydarzy Ci się wypadek po drugiej stronie, przyda się górska polisa. Ubezpieczenie w góry powinno obejmować akcje z użyciem śmigłowca i akcje poszukiwawcze. Ubezpieczenia górskie to nie taki wielki koszt, ale wciąż wiele osób o nich zapomina.
Czy wyprawa w góry wymaga zawsze dużych przygotowań? Jeśli przed każdym wyjściem w góry będziesz stosować te zasady bezpieczeństwa, z czasem zauważysz, że to zupełnie naturalny element wycieczki. Co więcej, to element, z którym zaczynasz przeżywać przygodę zanim postawisz krok za próg swojego domu!
Zasady bezpieczeństwa w górach pozwalają zminimalizować ryzyko. O tym jak ważne jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa w górach, mówi statystyka TOPR. Ten sezon letni był jednym z najbardziej pracowitych dla ratowników. Tylko latem w Tatrach doszło do 613 wypadków, w tym 8 śmiertelnych. Dość powiedzieć, że w poprzednim roku toprowcy interweniowali latem 367 razy. Stosując zasady bezpiecznego poruszania się w górach dbasz o siebie, troszczysz się o innych, dajesz dobry przykład innym turystom i nie przysparzasz roboty ratownikom górskim. W związku z tym, że wędrówki górskie stają się coraz bardziej powszechną formą spędzania czasu, tych kilka zasad zyskuje na znaczeniu. Podziel się nimi z innymi i daj znać w komentarzu, co jeszcze robisz, by podnieść swoje bezpieczeństwo w górach!
