Jakie buty w góry? Buty z membraną czy bez
Porady

Jakie buty w góry? Buty z membraną czy bez

Dominik Marzec / 06 października 2022

Wybierając buty do chodzenia po górach trzeba zmierzyć się z kilkoma dylematami. Pierwszy z nich najpewniej będzie dotyczył rodzaju cholewki – czy ma być wysoka czy może niska? Czy podeszwa miękka, czy bardziej sztywny Vibram na skałę? Aż w końcu dojdziemy do ważnej kwestii obecności w naszym bucie membrany wodoodpornej. Buty trekkingowe z membraną posiadają rzesze zarówno swoich gorących zwolenników, jak i nieprzejednanych przeciwników, postarajmy się więc uporządkować podstawową wiedzę i nieco rozjaśnić ten arcyciekawy temat.

Co to jest membrana wodoodporna

Membrany wodoodporne, o których słyszeliście zapewne wielokrotnie, tak szeroko stosowane w odzieży i obuwiu turystycznym, to cienka warstwa materiału z tzw. mikroporami, które nie przepuszczają wilgoci do wewnątrz (kropli deszczu, rosy, śniegu), jednocześnie pozwalając wydostać się na zewnątrz wilgoci wyprodukowanej przez nasze ciało. Możliwość odprowadzenia wilgoci w postaci pary to właśnie ta słynna oddychalność. Materiał, z którego zbudowana jest sama membrana jest delikatny, dlatego musi być połączony z dodatkowymi warstwami chroniącymi go przed uszkodzeniem mechanicznym. Dopiero tak powstały laminat może być użyty do uszycia kurtki wodoodpornej typu hardshell lub zastosowany w cholewce buta.

Najpopularniejsze membrany w butach trekkingowych

Część producentów odzieży sportowej decyduje się na opracowanie własnych technologii, inni wolą korzystać z gotowych rozwiązań od firm trzecich. Bezdyskusyjnym liderem wśród dostawców membran jest amerykański W.L. Gore & Associates, Inc. i ich szalenie popularny GORE-TEX®. To właśnie membrany GORE najczęściej stosowane są w butach trekkingowych takich wiodących marek jak Scarpa, Salomon, Salewa, Aku czy La Sportiva. Wykorzystuje się je począwszy od lekkiego obuwia trailowego, przez uniwersalne buty treki ze średnią cholewką, aż po specjalistyczne buty wysokogórskie. To właśnie od nazwy tej membrany pochodzi dopisek „GTX”, który tak często możecie zobaczyć przy nazwie modelu danego buta.

GORE-TEX® czyli jedna z najpopularniejszych membran stosowanych w butach (fot. GORE-TEX®)

Membrana GORE-TEX posiada wiele różnych odmian, z których kilka są to rozwiązania dedykowane stricte do obuwia. Sama zasada działania może i jest taka sama, jednak zupełnie innego rodzaju będzie membrana zastosowana w kurtce, inna w bucie, a jeszcze inna w rękawicy. W katalogu GORE wśród membran obuwniczych możemy wyróżnić trzy główne grupy membran:

  • GORE-TEX Performance Comfort – najbardziej powszechna, najbardziej uniwersalna i najczęściej stosowana w tych klasycznych modelach „za kostkę”. Zdecydowana większość butów trekkingowych GORE-TEX, jakie widzicie w sklepach będzie posiadała w środku właśnie taką membranę. Idealny wybór do butów mających służyć jako całoroczne, zapewniająca rozsądny kompromis między oddychalnością i wodoodpornością.
  • GORE-TEX Extended Comfort – tutaj mamy wersję “odchudzoną”, która pozbawiona została dodatkowej warstwy izolacyjnej. Wciąż zapewnia znakomitą ochronę przed wodą, ale oferując w zamian lepszą wentylację. Z tego względu jest stosowana w lekkim obuwiu przeznaczonym do biegów górskich, speed hikingu, podejściówkach oraz wszelkiego rodzaju niskim obuwiu polecanemu do zajęć o wyższym stopniu intensywności.
  • GORE-TEX Insulated Comfort – trzecia z najbardziej powszechnych membran GTX to wersja z dodatkową warstwą ocieplających włókien i stosowana przez to głównie w typowo zimowym, wysokim obuwiu przeznaczonym na warunki zimowe, zaliczając do tego grona także topowe buty w góry wysokie.

Zobacz buty GORE-TEX w naszym sklepie.

Buty z membraną GORE-TEX® poddawane są wymagającym testom. (fot. GORE-TEX®)

Zalety butów z membraną

Wodoodporność

Tutaj nie ma zbytnio nad czym się rozwodzić, gdyż główna zaleta membran jest bezdyskusyjna – utrzymuje wnętrze naszego buta suchym, gdy pada deszcz, wdepniemy w kałużę, brodzimy w głębokim śniegu, mokrej trawie, czy wędrujemy w każdego rodzaju niesprzyjających warunkach atmosferycznych. O ile latem, gdy temperatury powietrza są wysokie, taki przemoczony but może sam z siebie wyschnąć, o tyle w okresie jesienno-zimowo-wiosennym powinniśmy starannie dbać o dobry mikroklimat dla naszych stóp i nie dopuszczać do ich długotrwałego zamoczenia.

Komfort cieplny zimą

Inną zaletą buta z membraną, którą docenimy głównie zimą, jest fakt, że ograniczona przepuszczalność wilgoci ogranicza również wymianę ciepła. W butach z GORE-TEX i dobrej skarpecie będzie nam zwyczajnie cieplej niż nawet w grubych skarpetach z wełny, ale bez membrany w cholewce.

Swoboda podczas pokonywania szlaku

Rzadko poruszana kwestia, ale gdy mocniej się zastanowimy to cecha dość zasadna. Wędrując w butach z membraną, np. w warunkach jesiennych, możemy pewniej stawiać kroki, mniej zastanawiać się nad pokonywaniem przeszkód i zamiast skakać po kamieniach nad kałużami po prostu… przejść środkiem.

Należy przy tym pamiętać, że żaden but nie zapewni 100% ochrony. Dlatego też nie powinno się stosować dla butów górskich określenia „wodoszczelne”, bo takie będę wędkarskie wodery albo potocznie zwane gumowce, ale nie obuwie trekkingowe. Podczas długotrwałej wędrówki w śniegu i mrozie nawet najlepsza membrana i zaimpregnowana cholewka może tracić właściwości, nie mówiąc już o wypadku, w którym woda wleje nam się do buta od góry, np. po wpadnięciu w głęboką kałużę albo podczas przekraczania górskiego potoku. Ta ostatnia sytuacja często przytaczana jest jako argument podważający zasadność stosowania membran w butach niskich, gdzie taka sytuacja faktycznie może mieć miejsce.

Wybór butów z membraną ma wiele plusów. (fot. Salewa)

Wady butów z membraną

Słabsza oddychalność

Skoro wyżej napisaliśmy, że w butach membranowych będzie cieplej i była to niezaprzeczalna zaleta zimą, to co się stanie gdy nadejdzie lato? No właśnie, niestety również będzie cieplej i to przeradza się w zasadniczą wadę, która dla wielu osób po prostu dyskwalifikuje użycie wodoodpornych trekkingów latem. Podczas wędrówki membrana może nie nadążyć z odprowadzaniem pary wodnej, więc pomimo suchej pory buty mogą stać się mokre od środka i mocno obniżyć nasz komfort.

Dłuższy czas schnięcia po przemoczeniu

Jeśli już tak się stanie, że but z membraną przemoknie, trudniej będzie go wysuszyć. Zarówno schnięcie na nogach podczas dalszego marszu (np. jeśli przestanie padać i wyjdzie słońce), czy w suszarni w schronisku po zejściu ze szlaku, butom membranowym zajmie niestety więcej czasu niż tym pozbawionym warstwy wodoodpornej.

Ponadto o buty górskie z membraną trzeba bardziej dbać niż o inne, ponieważ wszelkie zanieczyszczenia (choćby warstwa zaschniętego błota) zapychają wspomniane mikropory i membrana zwyczajnie traci swoje właściwości. Skoro też mowa o impregnowaniu, to zawsze dobrze jest zaopatrzyć się w tego typu środek i po czyszczeniu butów odnawiać zewnętrzną warstwę DWR. Impregnat będzie stanowił pierwszą linię obrony zanim woda przeniknie przez wierzchnią warstwę materiału, dzięki czemu membrana będzie miała choć trochę mniej pracy.

Brak membrany, lekka, oddychająca i szybkoschnąca cholewka to częsty wybór do speed hikingu latem. (fot. Salewa)

Przy okazji wspomnijmy o istotnej rzeczy, czyli skarpetach. Oczywiście niezależnie od tego, czy mamy na sobie buty z GTX czy bez, skarpety powinny być odpowiednio dobrane. Ma to szczególne znaczenie, gdy wentylację naszego buta ogranicza membrana. Założenie pod membranę zwykłej, bawełnianej skarpetki może się skończyć przykrym zapoceniem stóp, a w skrajnej sytuacji nawet odparzeniami, dlatego warto wybrać model z termoaktywnych włókien, które nie chłoną wilgoci i są szybkoschnące. Takie skarpetki – w tandemie z membraną – będą w stanie odprowadzić na zewnątrz buta wygenerowaną podczas marszu parę wodną i utrzymać stopę przyjemnie suchą.

Dla kogo buty z membraną będą odpowiednie

Prosta odpowiedź będzie tylko w jednym wypadku. Jeśli szukamy butów, które mają być całoroczne, wtedy lepiej mieć spokój i postawić na membranę, otrzymując w zamian ochronę przed wodą niezależnie od pory roku, godząc się na pewne kompromisy. Jeśli jednak możemy sobie pozwolić na więcej niż jedną parę butów i potrafimy sprecyzować, do jakich zastosowań będą one potrzebne, warto dla własnego komfortu zaopatrzyć się w rozwiązania dedykowane na różne sytuacje. A jakie to mogą być zastosowania? Przykładowo:

Buty bez membrany:

  • niskie trekkingi na letni wypad w Tatry
  • uniwersalne buty wysokie/mid na sezon od wiosny do jesieni
  • buty do biegów górskich
  • buty podejściowe do chodzenia na co dzień
mtn trainer mid salewa buty trekkingowe
Wybór zależny jest od przeznaczenia. Ten wybór należy do Ciebie. (fot. arch. autora)

Buty z membraną:

  • całoroczne, uniwersalne buty wysokie do okazyjnych górskich wycieczek
  • zimowe wycieczki w Bieszczady
  • ambitne trasy po zimowych Tatrach w rakach i z czekanem
  • wędrówki w deszczowe i zimne, jesienne dni, np. w październikowych błotach Beskidu Niskiego
  • niskie buty trailowe na długie trasy w mrozie i śniegu jak Zimowy Ultramaraton Karkonoski

Szukasz butów z membraną? Zobacz buty GORE-TEX damskie lub wybierz spośród modeli w kategorii buty GORE-TEX męskie.


Jak każdy kij, również i temat membran, ma – jak widzicie – dwa końce. Pytanie „używać membrany czy nie” od dawna budzi gorące dyskusje wśród entuzjastów outdooru i jest to istny temat rzeka. W pewnych sytuacjach lepiej spełni swoje zadanie jeden model, w innych drugi, ale najważniejsze aby przed podjęciem decyzji przeanalizować wszystkie za i przeciw. Na pytanie „buty z membraną czy bez” odpowiemy sobie właściwie, gdy zyskamy pewność, jakiego rodzaju obuwia potrzebujemy i w jakich warunkach oraz jakich sezonach będziemy nosić konkretne obuwie. Tak jak dobór dobrych opon do samochodu gwarantuje komfort i bezpieczeństwo na drodze, tak dobór odpowiedniego obuwia zapewni powodzenie wszystkich górskich przygód.

Spodobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim:
Zobacz również:

Możliwość komentowania została wyłączona.