Buty z goretexem ma w ofercie chyba każdy producent obuwia górskiego. Są to zazwyczaj modele droższe niż te bez membrany. Czy są zatem warte swojej ceny? Kto i na jakie wypady w góry powinien je mieć?
Powszechnie mówi się buty z goreteksu czy odzież z goreteksu, choć to nie do końca poprawne. Odzież i obuwie w tę membranę wyposażone, sama zaś delikatna membrana chroniona jest przez materiały zewnętrzne i wewnętrzne. Od tego, czym ona jest i co oferuje wypada zacząć ten tekst.
O membranie GORE-TEX napisano już wiele i chyba każdy z entuzjastów outdooru wie o niej co nieco. W skrócie zatem tylko napiszę, że jest to specjalny rodzaj materiału, w którym znajdują się miliony otworów o mikroskopijnych rozmiarach. Są one dużo mniejsze niż pojedyncza kropla wody, zatem membrana zapewnia wodoszczelność. Jednocześnie umożliwiają swobodny przepływ pary wodnej, czyli ciepła, które wydziela ciało człowieka. Tę właściwość nazywa się oddychalnością. GORE-TEX od lat króluje w odzieży i obuwiu outdoorowych właśnie ze względu na połączenie obu tych cech.
W większości przypadków buty trekkingowe GORE-TEX mają membranę umiejscowioną między zewnętrznym materiałem cholewki (skóra licowa, nubuk, tkaniny syntetyczne) a wewnętrzną wyściółką. Jednak istnieją modele, w których cała część buta (bez podeszwy) ma wewnątrz coś na kształt goreteksowej skarpety. To buty linii Surround. Oczywiście, żeby membrana mogła spełniać swoje zadanie podeszwa nie jest szczelna, lecz ma specjalne otwory, przez które wydostaje się nadmiar ciepła. To rozwiązanie szczególnie polecają podróżnicy, który w strefie tropikalnej potrzebują stabilnego obuwia, które poradzi sobie w wysokich temperaturach.
Linia butów z membraną GORE-TEX cały czas się poszerza. Można pokusić się wręcz o ogólną odpowiedź na pytanie z nagłówka i powiedzieć, że są to buty dla każdego. Kiedyś były to przede wszystkim wysokie buty męskie Gore-Tex, obecnie można z łatwością je odnaleźć wśród – dosłownie – wszystkich rodzajów. Są to również buty do wieku i płci – bez problemu można znaleźć nie tylko modele męskie czy unisex, ale również buty GORE-TEX damskie czy dziecięce. Jeśli chodzi o różnicę między modelami damskimi i męskimi nie chodzi tu wyłącznie o wygląd i kolorystykę. Chociaż membrana jest w bliźniaczych modelach taka sama – GORE-TEX buty damskie są węższe, a przez to lepiej dopasowane do stopy.
Mamy do dyspozycji całą gamę produktów, jeśli chodzi o cholewkę, o płeć i wiek. Podobnie rzecz ma się, jeśli chodzi o dyscypliny – już nie tylko trekking, ale także bieganie, wypady do lasu czy codzienne spacery. Biegacze docenią wariant membrany Extended Comfort, który zapewnia rewelacyjną oddychalność i ochronę przed wilgocią. Niedawno powstała nowa linia – GORE-TEX Insulated Comfort (tzw. biały GORE-TEX). Tutaj pierwszoplanowa funkcja membrany to ochrona przed chłodem, a nie wodoszczelność. Zapewne ucieszy to niejedną kobietę (nasze stopy marzną szybciej), że są buty damskie GORE-TEX także w wydaniu miejskim.
Głównym zadaniem membrany Gore-Tex w butach jest zapewnienie im wodoszczelności. Dzięki temu nagła ulewa w górach czy mżawka podczas treningu staje się jedynie niedogodnością, a stopy pozostają suche. Zatem na wszelkie wędrówki w niepewnej pogodzie, kiedy to kłębiące się na niebie chmury czy niewesołe ikonki w telefonie nie dają nadziei na słońce buty GORE-TEX są super opcją. Szczególnie wiosną i jesienią, kiedy to trudno przewidzieć kaprysy pogody. Podobnie jest z wypadami zimowymi. Chociaż w przypadku butów górskich rzadko mówi się, że to buty zimowe GORE-TEX, to jednak ich budowa – materiały, przystosowanie do montażu raków, także ciężar – wskazują na porę roku, do której zostały zaprojektowane.
Na jesienno-zimowo-wiosenne wędrówki buty z goreteksem są rozwiązaniem znakomitym. Więcej kontrowersji mogą budzić latem (oraz generalnie w słoneczny i suchy dzień). Na swoim przykładzie, a użytkuję buty trekkingowe damskie GORE-TEX już kilka lat, mogę stwierdzić, że w ciepłe dni wolę buty bez membrany. Nie jestem w tym odosobniona, ponieważ podobne opinie słyszałam wielokrotnie także od kolegów, którzy mają buty GORE-TEX męskie. Oczywiście dużo zależy od osobistych preferencji. Osoby, które mają zwykle uczucie spoconych nóg, w mojej opinii buty trekkingowe z membraną powinny zakładać podczas kiepskiej pogody. W ciepły dzień bowiem membrana nigdy nie zapewni pełnej wentylacji.
Faktem jest, że z membraną GORE-TEX buty trekkingowe są zazwyczaj droższe niż modele bez membrany. Dlatego też warto przy wyborze obuwia kierować się swoimi preferencjami, jeśli chodzi o porę roku na wypady w góry. Można ten wybór zobrazować jeszcze inaczej. Dla mnie wysokie buty górskie jak najbardziej mogą, a może nawet powinny mieć GORE-TEX. Natomiast buty niskie już niekoniecznie. Jeśli jednak ktoś stoi przed wyborem jednej pary butów turystycznych, to zakładam, że chce je mieć na każdą pogodę. Wtedy rzeczywiście lepiej wybrać buty GORE-TEX i nie martwić się pogodą i przeszkodami typu strumień czy mokre podłoże.
Wbrew opiniom niektórych pielęgnacja obuwia z membraną tylko nieznacznie różni się od dbania o buty bez membrany. Najważniejsza jest regularność. Tak naprawdę każde, choć buty z GORE-TEX szczególnie, wymagają regularnej pielęgnacji. Po każdym wyjeździe, jeśli na szlaku pojawiło się błoto, kałuże, trawa lub pył, buty będą wymagały porządnego oczyszczenia z zabrudzeń. Jest to ważne, ponieważ brud łatwo może przeniknąć przez materiał zewnętrzny i zapchać membranę, a kilka warstw brudu (np. z kolejnych wypadów) zrobi to na pewno. W ten sposób traci się wszystkie zalety butów z membraną i nasze buty GORE-TEX staną utrapieniem.
Czyszczenie jest proste. Zazwyczaj wystarczy po prostu miękka szmatka lub szczoteczka z niezbyt twardym włosiem i letnia woda. Do dużych zabrudzeń – specjalistyczne preparaty czyszczące. Po wysuszeniu butów, ostatnim elementem pielęgnacji jest impregnacja obuwia. Przy zakupie wszelkich środków czystości lub impregnacji trzeba koniecznie zwrócić uwagę czy produkt nadaje się do butów z goreteksem.
