Chcesz ruszyć się z domu. Ładna pogoda kusi, by zorganizować wycieczkę i spędzić czas na świeżym powietrzu. Do tego rosnąca wokół ilość górskich pasjonatów zaczyna cię zastanawiać. Aż w końcu (po wysłuchaniu wielu historii ze szczytowań wszelakich i obowiązkowym obejrzeniu miliona zdjęć znajomych) pewnego ranka budzisz się z myślą: też chcę jechać w góry! I co dalej? Aż ciśnie się na palce, by napisać – spakuj się i jedź. Ale mam dla ciebie coś więcej – gotowy plan.
Jeśli już zakorzeniło się w tobie to uczucie, że kolejne historie to właśnie ty chcesz opowiadać, a zdjęcia przywieźć w końcu własne, to czas przejść do działania. Gdy jedziesz na wakacje, to najpierw skrupulatnie dobierasz sobie miejsce, by urlop był jedyny, udany i wyjątkowy. Zbierasz informacje, planujesz w mniejszym lub większym stopniu budżet, zastanawiasz się, gdzie zanocować. Z górami jest mniej więcej tak samo, to wyjazd jak każdy inny.
Możesz jechać na długi górski wypad z noclegiem, a możesz także zrobić sobie jednodniową wycieczkę w polskie góry – może na Śnieżkę lub Babią Górę. Jednak zawsze wiążę się to z jakąś logistyką. W planowaniu powinieneś/aś uwzględnić takie rzeczy jak:
Planowanie górskiej wycieczki to ważny element. Podejdź do niego na poważnie. Zwłaszcza, jeśli to dopiero początek twojej górskiej przygody. Nie ważne, czy jedziesz w Góry Izerskie czy Góry Stołowe. Przemyślana koncepcja, to spokojna głowa podczas wędrówki i większa szansa na zdobycie szczytu lub realizację innego celu wyjazdu.
Podstawą jest oczywiście mapa. Istnieje szereg aplikacji, które ułatwią ci zaplanowanie całodniowej trasy. Łącznie z obliczeniem dystansu, przewyższeń i potrzebnego czasu na przejście. Dużą popularnością cieszy się także strona mapa-turystyczna.pl. Szlaki są tam często aktualizowane, a zaplanowane trasy możemy zapamiętać i odtworzyć na telefonie. Mimo tego warto przejechać także palcem po mapie papierowej, a potem spakować ją do plecaka. Z elektroniką różnie bywa. Zasięg w górach też pozostawia wiele do życzenia (na szczęście ;)) a co papier, to papier. Dobrze, by mapa turystyczna była aktualna, więc sprawdź jej rok wydania.
Przy wyborze szlaku, zwróć uwagę na swoją kondycję. Ty sam/a najlepiej wiesz, jakie tempo marszu jest dla ciebie realne. Na mapach i znakach przyjęte są uśrednione czasy. Pamiętaj, że są one podane dla wszystkich jednakowe i nie zmieniają się pod wpływem pór roku. Trzeba też doliczyć do nich czas odpoczynku i przerw na posiłek, zdjęcia i inne tego typu postoje.
Jeśli masz w towarzystwie osoby chodzące po górach i mające doświadczenie, zgłoś się do nich. Kto pyta, nie błądzi. Sama także często odpowiadam na różne pytania mniej doświadczonych znajomych. I również je zadaję.
Między innymi od planowania zależy również twoje bezpieczeństwo w górach. Zasada jest prosta – im więcej przewidzisz, tym mniej cię zaskoczy. Wiadomo, początki bywają różne, ale lepiej sobie dozować przyjemności. Jednym z głównych czynników determinujących warunki w górach i twoje bezpieczeństwo jest pogoda. Sprawdzaj ją za każdym razem, gdy już wiesz, w które góry się wybierasz.
Najlepiej robić to na 1-2 dni przed wyjazdem. Patrzenie na pogodę długoterminową nie ma większego sensu. W górach jest ona jeszcze bardziej zmienna niż na nizinach, a wszystkie prognozy pogody na 16 dni zmienią się jeszcze kilkukrotnie do terminu twojej wycieczki turystycznej. Latem często zbierają się burze, a te lubią przychodzić nagle, dlatego warto też obserwować niebo, będąc już na szlaku. Dobrym pomysłem jest także radar opadów na telefonie. Ja zawsze porównuję prognozy z kilku aplikacji. Wymieniam je niżej.
Z kolei zaglądając na profil Aktualne warunki w górach (na Facebooku i Instagramie), zobaczysz informacje podesłane przez innych turystów. Ty również możesz przesłać swoje zdjęcia ze szlaku i krótki opis obecnej sytuacji, jaka na nim panuje. Tak górska społeczność potrafi sobie wzajemnie pomagać.
Zimą na równi z pogodą ważne są informacje o stanie pokrywy śnieżnej w danym miejscu i aktualne ostrzeżenia lawinowe. Na stronach GOPR i TOPR znajdziesz dokładne komunikaty, w których będą podane stopnie lawinowe i opis zalegającego na stokach śniegu. Przy planowaniu zwróć uwagę, że niektóre szlaki zimą są zamknięte, a ta w górach trwa zdecydowanie dłużej i zaczyna się szybciej. Tam naprawdę leży śnieg. W Beskidach i Sudetach często jest go po kolana, a w Tatrach są miejsca, gdzie zalega cały rok i nawet w lipcu lub sierpniu może spaść świeży.
By czuć się w górach bezpiecznie, zapisz w telefonie 2 numery ratunkowe GOPR (w Tatrach – TOPR), które działają na terenie całej Polski: 985 i 601 100 300. Osobiście mam je wyciągnięte na pulpicie telefonu, bo jestem w górach często (możesz to zrobić każdorazowo na czas wycieczki). Ale znam je też na pamięć i tobie polecam się ich nauczyć. Może będziesz zmuszony/a skorzystać z innego telefonu. Dodatkowo zainstaluj aplikację Ratunek – pomoże ustalić twoje położenie w kryzysowej sytuacji.
Jako osoba początkująca, pewnie nie masz jeszcze specjalistycznego sprzętu i sterty outdoorowych ubrań. Spokojnie, to się zbiera latami. Wybierz wygodne ubrania, w których nie będzie udręką spędzić całego dnia. Kto nigdy nie wybrał się na szlak w dżinsach… (ale tego do wygody nie zaliczaj ). Sprawdzą się spodnie typu bojówki i inne luźniejsze kroje. Spróbuj zadrzeć w nich nogę do góry. Jeśli nie ciągną, to jest ok. Przyda się jeszcze komfortowa, przewiewna koszulka i nakrycie zewnętrzne.
Najbardziej skup się na wyborze obuwia w góry. Jasne, sprawdzą się buty sportowe, ale nie bez powodu większość zaczyna zakupy właśnie od butów trekkingowych. Mają one twardą podeszwę i przyczepny bieżnik. Właśnie ten element sprawdź w swoich butach w szafie. Wybierz te, w których najmniej będziesz czuć kamyki i korzenie. Wybór stanie się łatwiejszy, jeśli przeczytasz jak wybrać pierwsze buty trekkingowe i 15 błędów popełnianych przy ich wyborze.
Drugą w hierarchii ubrań jest kurtka przeciwdeszczowa. Zabierz ją nawet wtedy, gdy nie spodziewasz się deszczu. Właśnie dlatego powinna być lekka i zajmować mało miejsca. Co jeszcze spakować na wycieczkę w góry? Do plecaka schowaj dodatkową bluzę lub kurtkę, którą założysz, gdy się ochłodzi (a także na postoju i na szczycie). Jako dodatki potrzebne ci będą grubsze skarpety (by zminimalizować ryzyko odcisków), nakrycie głowy – czapka, chusta lub komin, okulary przeciwsłoneczne i krem z filtrem. Ostatni do odzieży nie należy, ale górskie słońce do łagodnych też nie. Stosuj go przez cały rok. Nie zapomnij też zabrać podstawowej apteczki. Skompletuj ją sam/a lub kup gotową (informacje, co warto w niej mieć również znajdziesz na stronie GOPR). Przez cały dzień trzeba też coś jeść, więc wyposaż się w wysokowartościowe przekąski np. suszoną wołowinę, którą można także zrobić samodzielnie. Niedawno publikowaliśmy na blogu smaczny przepis. I na koniec nie zapomnij o wodzie. Normalnie pijesz około 2 litrów dziennie. Przy wysiłku pragnienie rośnie bardzo szybko.
Tak jak pisałam wyżej – odzież i sprzęt górski gromadzi się latami. Jeśli masz możliwość i chęci, by zrobić zakupy, to porządne buty trekkingowe powinny być pierwszym zakupem. Kolejna może być kurtka i plecak. Ze sprzętu przyda ci się (zwłaszcza zimą i jesienią) latarka czołowa. Na dłuższe wycieczki z kolei warto zabrać kijki trekkingowe – odciążą kolana i stawy skokowe. Termos umożliwi zabranie gorącej herbaty lub kawy. Dobrą informacją na pewno będzie dla ciebie ta, że na początku nie warto celować w najwyższe półki i najlepsze modele dostępne na rynku. Na początku testuj, baw się i odkrywaj, czego potrzebujesz. Z droższego sprzętu i tak nie skorzystasz w pełni bez wcześniejszego obycia i złapania doświadczenia.
Na koniec zdradzę ci, co mam zainstalowane w telefonie (wszystkie aplikacje są darmowe). Skorzystaj z tego, jeśli chcesz lub znajdź swoje ulubione aplikacje. Jednego tylko nie zmieniaj, aplikacja „Ratunek” powinna się znaleźć w smartfonie każdego turysty.
Mapy:
– Mapa Turystyczna – wspominałam o niej wyżej jako stronie, tu wersja na smartfon.
– Mapy.cz – zadziwiająco dokładnie pokazuje sieć szlaków i ścieżek oraz Twoje położenie. Ma możliwość pobrania mapy do odczytu offline.
– Mapy Google – taki standardzik też się przydaje.
Pogoda:
– Meteoblue – ta apka nie zawodzi. Dość precyzyjnie określa i przewiduje opady. Naprawdę bardzo dobra. Na graficznym radarze można zobaczyć intensywność opadów w rejonie według kierunków.
– Yr – podobnie jak wyżej. Warto porównać dane.
– Burzowo.info – dla pogodowych wariatów. Można sprawdzić pogodę na żywo i przewidywaną na radarach. Wiele funkcji i możliwości ustawień. Pobiera informacje z portalu Windy.com. Posiada możliwość ustawienia alertów.
Inne:
– Tatry na żywo – szybki dostęp do tatrzańskich kamerek dla przyszłych tatromaniaków.
– Szlaki turystyczne Małopolski – przygotowana przez PTTK, podgląd szlaków małopolskiego regionu. Można ustawić, by widoczne były np. konne, narciarskie, rowerowe, tematyczne itp.
– Warunki w górach – aplikacja profilu Aktualne warunki w górach.
– Twój TPN – dobra na początek tatrzańskiej przygody. Ciekawostki, opisy, mapy szlaków i informacje przyrodnicze przygotowane przez Tatrzański Park Narodowy.
– Polskie Góry – dla miłośników widoczków i panoram. Pomaga ustalić, co widzimy przed sobą, stojąc na punkcie widokowym.
Pamiętaj, że w górach najważniejszy jest rozsądek i przygotowanie. Planując z głową, można zdobyć najbardziej wymagające szczyty i przeżyć świetną przygodę. Trzymam kciuki za twoją!
A jeśli chcesz zgłębiać temat ekwipunku, to zajrzyj do poniższego filmu:
