Chcesz zanocować terenie? Biwak to niezapomniane doświadczenie, ale wymaga podstawowego sprzętu i przygotowania. Namiot lub tarp, śpiwór oraz mata lub materac, którym zaizolujesz się od podłoża to podstawa. W sklepach możesz dziś wybierać z dziesiątków modeli każdego z tych sprzętów. Chciałabym skupić się dziś na tym, co izoluje od ziemi czyli matach i materacach. Jeśli zastanawiasz się, która z tych opcji jest lepsza, zobacz w jakich sytuacjach sprawdzi się które z tych rozwiązań.
Niezależnie od tego, czy biwak będzie częścią dłuższego trekkingu, wycieczki rowerowej, czy kajakowego spływu, potrzebujesz się do niego przygotować. Musisz mieć namiot, tarp lub płachtę bivi, śpiwór oraz coś, co izoluje od chłodnego i wilgotnego podłoża. Oczywiście są też wielbiciele hamaków, ale dziś skupię się na tych, którzy jednak wolą czuć ziemię pod plecami.
Przygotowując plan wyjazdu, przejścia górskiego na pewno szukasz też miejsc, które nadają się do spędzenia nocy. Oczywiście trzeba przede wszystkim zwracać uwagę, by było to dozwolone. Oprócz tego ważny jest też dostęp do wody, osłonięcie od wiatru oraz dobre podłoże. Od tego, gdzie chcesz nocować, w jakich warunkach, o jakiej porze roku oraz czy będzie to część dłuższej wędrówki lub wycieczki, zależy wybór zestawu do spania. Maty samopompujące oraz materace turystyczne to sposób na wygodny nocleg w terenie. Są to jednocześnie rozwiązania lekkie i pakowne, które nie obciążają nadmiernie bagażu. Nie powiem Ci, czy lepszy jest materac czy mata bo jest to uzależnione od warunków w jakich będziesz nocować. Zobacz czym się one charakteryzują i w jakich sytuacjach się sprawdzą.
Maty samopompujące zaczęły około 10 lat temu wypierać z outdoorowego rynku powszechne wcześniej karimaty. Wygrywały z nimi przede wszystkim wygodą, ale pierwsze modele wcale nie były dużo lżejsze, czy też bardziej pakowne. Wprost przeciwnie, często mata nie dawała się do końca wypompować po użyciu i zajmowała dużo miejsca. Dziś na szczęście technika poszła do przodu zarówno w zakresie używanych pianek wypełniających maty, jak i konstrukcji zaworów.
Najlżejsze dostępne na rynku maty samopompujące, takie jak na przykład Ultralight marki Volven, czy Prolite Plus od Therm-a-Rest ważą między 650 a 800 g i są bardzo pakowne. Można je schować zarówno do wnętrza plecaka, jak i przytroczyć na zewnątrz. Jak działa mata samopompująca? To proste. Wypełniająca ją pianka, rozpręża się pod wpływem powietrza. Mata „rośnie”, kiedy otworzy się zawór, robi się bardziej sprężysta i grubsza. Jeśli chcesz wypuścić powietrze, wystarczy otworzyć zawór i ustawić go w pozycji umożliwiającej wypływ powietrza oraz zacząć uciskać matę. Obecnie pianki świetnie się kompresują i mata po zwinięciu jest bardzo poręczna.
Maty samo pompujące są bardzo uniwersalne ponieważ można ich używać w każdych warunkach i na różnych rodzajach podłoża. Są stosunkowo odporne na ewentualne uszkodzenia i przetarcia, a producenci tacy jak Volven, Sea To Summit , Nautrehike czy Therm-a-Rest stosują do ich produkcji powłoki poliestrowe lub nylonowe często z wykończeniami TPU, co wpływa na trwałość.
Nie są to może najlżejsze dostępne na rynku rozwiązania do spania, ale nadal mają doskonały stosunek izolacji i wygody do ciężaru. Na macie o grubości 5 cm, a nawet 3,5 cm wyśpisz się wygodnie także na twardym, kamienistym podłożu.
Ostatnie sezony w dziale sprzętu biwakowego to rosnące zainteresowanie turystów materacami. Są one lekkie i niezwykle pakowne i dlatego wybierane są chętnie przez wielbicieli minimalizmu turystycznego. Najlżejsze na rynku materace Therm-a-Rest Neoair Xlite NXT ważą już nawet około 350 g. Niewiele ustępują im modele innych marek, takie jak np. Volven Air Pro czy Volven Air Comfort oraz lekkie materace Naturehike, które ważą około pół kilograma.
Niewątpliwą zaletą, którą cenią w materacach turyści jest ich pakowność. Po wypuszczeniu powietrza można je złożyć do pakunku o wielkości litrowej lub półtora litrowej butelki wody. Taką paczkę w dedykowanym pokrowcu łatwo włożyć do rowerowej sakwy czy niewielkiego plecaka.
Materace dają także dużą wygodę ponieważ są grube i sprężyste, a dzięki dopracowanej konstrukcji nie uginają się i dają możliwość komfortowego snu. Niektóre z nich jak na przykład Volven Air Comfort Plus mają zintegrowaną poduszkę, która utrzymuje głowę w lekko uniesionej pozycji, poprawia wygodę oraz zapobiega sztywnieniu karku podczas snu. Jeśli obawiasz się samego pompowania materaca, pozbądź się wątpliwości. Konstruktorzy wiodących marek opracowali doskonałe systemy zaworów, które zapobiegają niekontrolowanemu wypływowi powietrza podczas napełniania. Zawory te działają w jedną stronę i wtłoczone do środka powietrze nie może się z nich wydostać. Ułatwieniem w napełnianiu materaca są proste, ale niezwykle funkcjonalne „pompki” tworzone z pokrowców. Pozwalają one na wypełnienie materaca bez konieczności dmuchania. Pokrowiec staje się workiem połączonym z zaworem, w który „łapiesz” powietrze i wtłaczasz do środka. Kilka ruchów wystarczy, by materac był pełen. Rozwiązanie takie znajdziesz na przykład w materacu Air Thermo Volven oraz w wielu modelach Therm-a-Rest.
Materace turystyczne stają się coraz powszechniejsze i bardziej uniwersalne. Jednak nadal są mniej trwałe od mat samopompujących. Łatwiej je przedziurawić, czy przeciąć na kamieniu, gałęzi czy korzeniu. Dlatego jeżeli wiesz, że podczas biwaków będzie nocować raczej na skalistym podłożu, materac może okazać się niewystarczająco mocny.
Jeśli miałabym wskazać grupę turystów, która zdecydowanie powinna skorzystać z materaców, to będą to osoby ceniące styl fast and light. Materac pozwala na minimalizowanie bagażu zarówno pod kątem wagi, jak i objętości. Materace będą też doskonałym uzupełnieniem ekwipunku jeśli ruszasz na wielodniowy trekking i chcesz zmniejszyć wagę plecaka.
Wybierając materac lub matę samopompującą pamiętaj o sprawdzeniu jej współczynnika R Value. Wskazuje on jak dobrze dany model izoluje od podłoża. Im wyższa wartość, tym lepsza izolacja. Zobacz jakie wartości R Valu wybrać na konkretne warunki
Wybierając materac lub matę pamiętaj by dobrać ją do tego w jakich warunkach zwykle biwakujesz. Musisz też wziąć pod uwagę, że im lepsza izolacja, tym model będzie cięższy. Wiąże się to z jego grubością oraz wykorzystaniem różnych technologii i wkładek, które dodatkowo chronią przed zimnem lub odbijają ciepło.
O współczynniku R-Value więcej przeczytasz w artykule –> „Czym jest współczynnik R-Value?„.
Maty samopompujące i materace turystyczne wypierają powoli z rynku klasyczne karimaty. Są to rozwiązania znacznie wygodniejsze i w wielu przypadkach porównywalne lub nawet lżejsze. Wygrywają też pakownością. O tym czy wybierzesz matę czy materac powinien zadecydować Twój styl biwakowania oraz to, w jakich warunkach zwykle spędzasz noc w terenie.
