Mimo że Polska nie jest krajem górzystym i próżno szukać u nas bardzo ekstremalnych górskich doznań, to jednak możemy zaznać iście alpejskiego klimatu bez wyjeżdżania za granicę. Wystarczy skierować swój wzrok na południowy kraniec, gdzie znajduje się nasze najwyższe pasmo górskie.
Tatry zimą to marzenie niejednego górołaza. I jest o co powalczyć! Ale najpierw trzeba się odpowiednio przygotować. Przydatną wiedzę w pigułce znajdziesz w tekście Beaty, natomiast jeśli już planujesz zakup sprzętu, to w tym artykule poruszam temat czekana. Poczytaj, jeśli chcesz wiedzieć, jaki czekan w Tatry wybrać.
Zimowe wycieczki w górach są bardziej wymagające niż te latem. Warunki potrafią porządnie dać w kość, a pogoda lubi płatać figle. O ile teren jest jeszcze w miarę prosty możemy testować swój organizm i sprawdzać umiejętności, ale gdy robi się stromo i wymagająco, sprawa się nieco bardziej komplikuje. Tatry zimą potrafią pokazać swoje srogie oblicze, zwłaszcza dla mniej doświadczonych turystów. Ich ukształtowanie mocno odbiega od pozostałych pasm górskich w Polsce, ale jest tak samo łatwo dostępne jak latem. Może się więc wydawać, że wystarczy się ciepło ubrać i wyjść w góry. Nieprawda.
Budowa Tatr charakteryzuje się wyraźną strzelistością. Granie piętrzą się wielkimi blokami skalnymi, a zbocza stromo opadają do głęboko wciętych dolin. Do tego często teren jest kruchy i obsypujący. Zimą temperatura spada mocno poniżej zera, a stoki i żleby pokrywają się grubą warstwą śniegu. Do zdobywania takich szczytów trzeba się przygotować i odpowiednio wyposażyć. Raki i czekan stają się więc podstawowym niezbędnikiem zimowego turysty. Dzięki nim możesz pewniej stawiać kroki, podpierać się w stromym terenie i wyhamować w razie upadku. Poniżej umieściłam film, w którym prezentujemy najczęściej wybierany przez turystów zestaw, czyli czekan i raki od Climbing Technology.
Gdy już jesteś zdecydowany, by ruszyć na podbój zimowych Tatr, czas dobrać sprzęt. Czekan na pierwszy rzut oka nie jest skomplikowaną konstrukcją, ale to nie znaczy, że możesz wybrać pierwszy lepszy lub sugerować się kolorem. Wszystko dlatego, że zupełnie inny będzie zaawansowany czekan wspinaczkowy, a inny dla początkującego turysty.
Czekan składa się ze styliska i głowicy. Obie te części różnią się od siebie w zależności od tego, do jakich celów zostały stworzone. Przy wyborze ważny jest więc kształt, długość, waga, materiał i funkcjonalność np. szeroka łopatka do kopania stopni w śniegu lub pętla nadgarstkowa.
Możliwości w Tatrach są szerokie. Wybierając czekan do aktywności w tych górach, musisz odpowiedzieć sobie na pytanie: co będziesz tam robić.
Czekan wspinaczkowy, czyli dla zaawansowanych i ambitnych. Planujesz wspinanie w lodzie, trudne przejścia po tatrzańskich graniach i poruszanie się w terenie mikstowym. Tutaj zainteresują Cię wszystkie powyginane dziaby, wygodne uchwyty i solidne dzioby naszpikowane ostrymi zębami na głowicy. Możesz wybierać z takich marek jak Grivel, Petzl czy Black Diamond i zapewne wiesz dokładnie, czego potrzebujesz.
Ultralekkie czekany to z kolei najczęstszy wybór skiturowców. Przez większość czasu ten sprzęt będziesz nosić przytroczony do plecaka, dlatego waga ma tak duże znaczenie. Czekana użyjesz na stromych stokach. W Tatrach nie ma lodowców i jeśli nie zamierzasz się wspinać, to lekki model będzie odpowiednim wyborem. Przykładem takiego jest czekan Climbing Technology Alpin Tour Light.
Czekan turystyczny, czyli klasyczny czekan do zastosowań w turystyce górskiej. Dla wszystkich, którzy planują zimowe wycieczki po turystycznych tatrzańskich szlakach i ich zimowych wersjach. Służy do podpierania się i hamowania upadku, a czasem tworzenia stanowisk. Skoro trafiłeś na ten tekst, to prawdopodobnie właśnie takiego potrzebujesz.
W Tatrach na wielu szlakach w zimowych warunkach przyda Ci się podparcie. Latem służą do tego kije trekkingowe. Możesz z nich korzystać także zimą na łagodnych stokach. Na tych bardziej stromych przyda się właśnie czekan. Turystyczne modele wyróżniają się na tle innych prostą budową . Można powiedzieć, że przypominają skróconą ciupagę. I mimo że zaciekawiony wzrok chętnie ucieka do bardziej powyginanych i zmyślnych konstrukcji, to do poruszania się szlakami turystycznymi właśnie czekan turystyczny będzie najlepszym wyborem.
Stylisko takiego czekana jest zazwyczaj całkiem proste lub delikatnie wygięte jak w czekanie Alpin Tour od Climbing Technology. To wygięcie umożliwia wygodniejszy chwyt i mocniejsze wbijanie się ostrzem w śnieg, gdy nachylenie osiąga taki stopień, że musisz użyć także rąk. Nawet proste szlaki w Tatrach zimą mogą okazać się tak wymagające. Na końcu styliska znajduje się grot, który jest ostrym zakończeniem czekana. Jego zadanie to wbijanie się w lód i zmrożony śnieg przy podchodzeniu.
Głowica dzieli się na dziób, czyli ostrze i łopatkę, znajdującą się na drugim jej końcu. Podobnie jak ze styliskiem – te najbardziej nachylone i wygięte dzioby służą do trudnych projektów wspinaczkowych. Nie są odpowiednie do turystycznych zastosowań, a ponadto nie nadają się do sprawnego hamowania. Z kolei łopatka może być płaska lub wygięta; pochylona lub prostopadła do styliska i mieć prostą lub półokrągłą krawędź. Służy przede wszystkim do wyrąbywania stopni w śniegu, a przy podchodzeniu robi za poręczny uchwyt.
Przy wyborze zwróć uwagę również na oznaczenia. Czekany mogą bowiem być mniej i bardziej zaawansowane. Świadczy o tym ich wytrzymałość. Obecnie dzielą się one na 2 typy:
Jako osoba początkująca możesz zdecydować się zarówno na 1, jak i 2 typ czekana turystycznego. Jeśli planujesz proste wycieczki i czekan jest Ci potrzebny do tego, by móc się na nim podeprzeć na podejściach i wyhamować w awaryjnej sytuacji, to wystarczy Ci ten pierwszy wariant. Natomiast jeśli planujesz proste wspinaczki, myślisz o zimowym kursie, chcesz zgłębiać wiedzę i stale podnosić poprzeczkę, to zdecydowanie rozejrzyj się za tym drugim. W końcu taki sprzęt kupuje się na dłużej niż jeden sezon.
W górskich sportach każdy się już przyzwyczaił do tego, że płacimy więcej za to, by dostać… mniej. Oczywiście chodzi o wagę. Również w przypadku czekanów jest to parametr nie bez znaczenia. Dobre czekany ważą w okolicach 500 g, a modele ultralekkie nawet poniżej 400 g. Wiąże się to bezpośrednio z materiałem, z jakiego zostały stworzone. Gdy dopiero uczysz się poruszać z czekanem, wybierz raczej cięższy. Lepiej, jak będziesz go czuć w dłoni i pamiętać o jego istnieniu, to ułatwi wyrobienie odpowiednich przyzwyczajeń. W Tatrach odległości nie są aż takie duże, żeby te 150 gramów zrobiło Ci zawrotną różnicę.
Styliska w czekanach wykonane są z aluminium lub innych stopów lekkich. Mogą to też być materiały kompozytowe np. z włóknem węglowym. Natomiast głowice i groty ze względu na swoje zadania wyrabiane są ze stali, często hartowanej i nierdzewnej. Najlżejsze modele mogą mieć też aluminiowe ostrze. Jednak lekkość materiałów odbija się na wytrzymałości sprzętu. Do trudniejszych celów oczywiście lepsze będą te bardziej wytrzymałe.
Dużo już wiesz, czas na konkrety!
Jak już pojedziesz w te Tatry zimą i się rozejrzysz po ludziach, to szybko zauważysz, że wiele ich łączy. I nie chodzi mi o zamiłowanie do marznięcia i męczenia się, ale o kontrastowy czerwony element w dłoni lub przy plecaku. Alpin Tour od Climbing Tehnology to czekan, o którym już być może wiesz, bo kto go nie ma? Nie bez powodu. W swojej kategorii ma wszystko – dobrą wagę, niską cenę, wytrzymałe materiały, lekko wygięty profil, spełnia wymogi typu 2 (T) i ciekawie wygląda. Na Tatry polecam go osobiście, bo sama go używam.
Jego cena to około 200 – 260 zł.
Wspomniany już przy propozycji dla skiturowców. Kolejny czekan Climbing Technology od swojego brata różni się przede wszystkim wagą i materiałem. Tutaj głowica została wykonana również ze stopu lekkiego, dlatego nie polecam go do trudniejszych działań i kontaktu ze skałą, zwłaszcza, że jest czekanem typu 1. Postaw na niego, jeśli waga jest dla Ciebie priorytetem i planujesz sporadyczne użytkowanie.
Jego cena to około 220 – 290 zł.
Bardzo ciekawa propozycja Climbing Technology dla osób z wspinaczkowym zacięciem. Stylisko u dołu zostało wyposażone w wygodny gumowy uchwyt, dlatego sprzęt świetnie leży w dłoni i oferuje wygodne wbijanie się w śnieg. Typ 2 pozwala na użytkowanie go podczas wspinaczki w mikstowym terenie. Wybierz go, gdy wiesz, że ciągle chcesz więcej.
Jego cena to około 260 – 390 zł.
Model marki Salewa o nietypowym kształcie głowicy. Sprawdzi się nie tylko w Tatrach, ale także na lodowcach i podczas alpejskich wyzwań. Specjalnie wyprofilowany dziób zawsze wygrywa w starciu ze zmrożonym śniegiem i lodem. Czekan odznacza się także niską wagą i podwyższoną wytrzymałością typu 2.
Jego cena to około 380 – 500 zł.
Nieco droższa propozycja marki Grivel. Czekan również jest wyposażony w poręczną rękojeść, ale co jest ciekawe – oferuje wybór niestandardowych długości. To istotny parametr podczas zakupu, więc jeśli nie leżą Ci klasyczne długości, to spróbuj dobrać coś z tego modelu. To także czekan typu 2, więc sprawdzi się przy trudniejszych wspinaczkach i zimowej turystyce górskiej.
Jego cena to około 500 – 680 zł.
Pamiętaj, że posiadanie sprzętu to nie wszystko. Musisz umieć go obsługiwać, a w przypadku czekana – wiedzieć, jak poprawnie go nosić i jak się nim ratować w razie wypadku. A i wiedza bez praktyki jest tylko wyuczoną teorią, więc ćwicz hamowanie przy każdej możliwej okazji! A poza tym korzystaj z zimy w Tatrach, ile się da, bo potrafi być bardzo krótka.
