Zastanawialiście się kiedyś, czym jest kanioning? Kim są kanioningowcy? Co tak naprawdę robią ludzie „chodzący po kanionach”? Jeśli tak, tym tekście przedstawimy zupełnie podstawowe informacje dotyczące sportu, jakim jest canyoining. Dowiesz się z niego również jakiego sprzętu używają kanioningowcy, jak się określa trudność kanionów oraz gdzie pojechać na kaniony.
Na wstępie powiemy, że kanioning to sport. Można go uprawiać amatorsko, czysto dla przyjemności, jak i z ambitnymi, sportowymi celami czy eksploracją. My traktujemy ten sport jako rozrywkę i przyjemność. Zwykle łączymy go z podróżami, chodzeniem po górach czy via ferratami.
Lubimy mówić, że kanioning to połączenie jaskiń i ekstremalnego aquaparku, taki naturalny park rozrywki. Tak naprawdę jest to sport, który łączy w sobie techniki linowe z technikami wodnymi. W trakcie pokonywania kanionu stosuje się zarówno zjazdy na linie, zakładanie stanowisk zjazdowych, odciągi, przepinki, trawersy linowe, zjazdy kierunkowe jak i skoki do wody, ślizgi po skale, elementy nurkowania, elementy wspinaczki, czy swobodne pływanie w wartkiej lub zupełnie spokojnej wodzie. W kanioningu można się dobrze bawić, jak i porządnie zmęczyć. Można pokonywać kaniony łatwiejsze, czysto zabawowe, jak i bardziej wymagające. Można odwiedzać miejsca przepiękne, jak i wątpliwej urody. Uważamy, że w tym sporcie każdy znajdzie coś dla siebie.
Jak w większości sportów, również w kanioningu potrzebny jest specjalistyczny sprzęt. Można go podzielić na sprzęt indywidualny, który każdy kanioningowiec powinien posiadać oraz zespołowy, którego używamy jako grupa.
Kanioning to sport wodny. Podczas jego uprawiania w wodzie spędzamy kilka do kilkunastu godzin. Nawet w najcieplejszych kanionach woda potrafi po kilku godzinach skutecznie wyziębić organizm. Dlatego potrzebny jest odpowiedni ubiór, w którego skład wchodzą: pianka kanioningowa, buty kanioningowe oraz rękawiczki i skarpetki neoprenowe.
Pianka do kanioningu może być dedykowana, ale nie musi. Osobiście używamy długich pianek do nurkowania o grubości 5-7 mm. Grubość, długość i rodzaj pianki zależy od rejonu, w który się wybieracie oraz waszej tolerancji na zimno. Ważne, by pianka kanioningowa była dobrze dopasowana. Zbyt luźna pianka nie będzie spełniać dobrze swojej roli termicznej, a za mała pianka będzie ograniczała swobodę ruchów.
Buty kanioningowe to element ubioru, w który warto zainwestować. Stanowi ważną zaporę termiczną oraz znacząco podnosi komfort i bezpieczeństwo poruszania się. Specjalna podeszwa ogranicza ślizganie się po mokrej skale. Różnica jest kolosalna, co sprawdziliśmy na własnej skórze. Poza tym buty kanioningowe są wykonane z neoprenu, dzięki czemu mogą być mokre cały czas i nie rozkleją się, a także unoszą się na wodzie.
Rękawiczki i skarpetki neoprenowe to elementy podnoszące komfort cieplny oraz zabezpieczające przed otarciami od skały czy liny. Rękawiczki niestety ulegają dość szybkiemu zniszczeniu przez spore tarcie, dlatego warto zainwestować w modele ze wzmocnieniami (szczególnie ze wzmocnieniami kevlarowymi) lub typowe modele przeznaczone do kanioningu.
Do uprawiania kanioningu potrzebna jest specjalna uprząż. Uprząż kanioningowa charakteryzuje się tym, że jest wykonana z mocnych materiałów, dzięki czemu jest bardziej odporna na przetarcia. Posiada dodatkowy, najczęściej wymienny protektor oraz ma wysoko umieszczony punkt centralny. Oboje posiadamy uprząż Aventure Verticale.
Tutaj znajdziesz sprzęt marki Aventure Verticale.
Kask to element mający najwięcej wspólnego ze wspinaniem czy jaskiniami. W kanionach można używać właściwie tych samych kasków. Zalecamy wybieranie tych z wywietrznikami, dzięki którym kask pod wpływem wody (np. przy skoku) nie działa jak spadochron. Dla przykładu Mariusz używa modelu Petzl Vertex Vent lub Petzl Meteor, a Ola damskiego kasku Petzl Elia.
Przyrządy kanioningowe to jeden z elementów, który dość mocno różni się od innych sportów linowych. W kanioningu używane są dedykowane przyrządy zjazdowe o przeróżnej konstrukcji. Jest to jedyny znany nam sport, w którym produkowane jest tak wiele różnych typów przyrządów. Najbardziej popularne to Petzl Pirana, Kong Oka, Edelrid Hanibal, Kong Hydrobot. Ważne, aby przyrząd obsługiwał zjazd na jednej i dwóch linach oraz posiadał stopniowanie hamowania.
Poza przyrządami używane są również lonże oraz karabinki wspinaczkowe, głównie typu HMS. Lonża kanioningowa może być wykonana samodzielnie z liny wspinaczkowej, choć my preferujemy gotowe rozwiązania. Naszą uwagę przykuła lonża Petzl Dual Connect Adjust z krzywką do regulacji długości ramienia lonży. W trakcie pokonywania kanionów jest to bardzo przydatne rozwiązanie, z którego korzystamy już od kilku lat. Z gotowych lonży świetnie sprawdzą się również Petzl Spelegyca czy Beal Dynapro.
W czasie pokonywania kanionów wszystkie rzeczy, które nie mogą ulec zamoczeniu (np. kluczyki do auta, czołówka, suchą odzież na zmianę czy jedzenie) umieszczamy w specjalnej beczce lub worku wodoszczelnym. Szczególnie popularne są beczki marki Fixe oraz worki Sea to Summit. Osobiście polecamy również worek wodoszczelny Naturehike Waterproof Bag ze względu na wytrzymałość materiału.
Zobacz naszą ofertę na worki wodoszczelne.
Polecamy by każdy miał swój worek kanioningowy, ale można również mieć worki wspólne, zespołowe. Noszone są w nich przede wszystkim liny i sprzęt do poręczowania oraz beczki/worki z rzeczami osobistymi. Cechą charakterystyczną tego produktu są otwory na spodzie przez które wylewa się woda. Mają także lepszy system nośny niż worki jaskiniowe czy sprzętowe oraz przemyślane rozwiązania stricte pod kaniony i ich poręczowanie. Mariusz posiada worek kanioningowy Aventure Verticale, a Ola worek MTDE.
Niezbędnym akcesorium przy uprawianiu kanioningu jest gwizdek. Im głośniejszy, tym lepszy. Oboje mamy gwizdek Naturehike. Szum wody niejednokrotnie nie pozwala na komunikację, dlatego najważniejsze informacje, takie jak „lina wolna”, „stop” czy „uwaga” są wydawane przez określoną liczbę gwizdnięć. Ze względu na różne systemy komunikacji, warto wcześniej umówić się na określony sposób.
Przydatnymi akcesoriami są również nosek i okularki. Nosek wykorzystywany jest przy skokach do wody ograniczając intensywny i nieprzyjemny wpływ wody do zatok. Z okularków pływackich korzystamy głównie do sprawdzania, czy skok do wody będzie bezpieczny, czyli np. czy pod taflą wody nie znajdują się kamienie. Gdy nie znamy danego kanionu, takie okularki często się przydają. Kilkukrotnie wykorzystywaliśmy je również do poszukiwań upuszczonych i utopionych rzeczy.
Ze względów bezpieczeństwa przydatna jest również czołówka, folia NRC oraz element docieplający np. bielizna termoaktywna. Według nas każdy powinien mieć te elementy przy sobie, choć mamy nadzieję, że nigdy nie będą potrzebne.
Jest niezbędny do transportowania liny i poręczowania, dlatego w zespole musi się znaleźć minimum jeden. Szerzej został już opisany przy sprzęcie indywidualnym.
Kaniony, tak jak sportowe drogi wspinaczkowe, posiadają stanowiska i punkty w kluczowych miejscach. Pokonują kaniony montujemy do nich liny kanioningowe, które są linami półstatycznymi. Wykonane są głównie z poliamidu z różnymi domieszkami, dzięki którym zmieniają się ich właściwości np. nie toną czy są niezwykle odporne na przetaracia.
Liny do kanionów często występują w jaskrawych, łatwo widocznych kolorach.
Do zaporęczowania kanionu niezbędne są ekspresy wspinaczkowa oraz przyrząd typu ósemka. Zawsze przyda się również kilka pętli i dodatkowych karabinków.
Ze względów bezpieczeństwa zaleca się posiadanie w zespole awaryjnego sprzętu. Jeżeli decydujesz się na poważne uprawianie kanioningu, to docelowo każdy członek zespołu powinien posiadać takie elementy jak rzutka, apteczka, sprzęt do wychodzenia po linie, nóż.
Trudność kanionów określana jest poprzez trzy wartości:
Najwyższa możliwa wycena kanionu to v7a7 VI. Przykładowa wycena v2a3 II oznacza dość niską wycenę trudności pionowych, średnią wycenę trudności wodnych oraz dość niską wycenę ryzyka i czasu. Wyceny kanionów podawane są w przewodnikach. Ważne jednak, by pamiętać, że trudność kanionu jest zależna od warunków, w tym stanu wody. Podawane w przewodnikach wyceny i czasy są określone dla średniego, wygodnego stanu wody.
Absolutnie nie wybieraj się do kanionu po raz pierwszy na własną rękę. Nawet jeżeli jesteś dobrym grotołazem czy wspinaczem, masz opanowane techniki linowe i świetną kondycję możesz napotkać problemy i zagrożenia stricte kanioningowe, które nie występują nigdzie indziej. Jest to sport niosący sporo ryzyka dla niedoświadczonych zespołów.
Swoją przygodę możesz zacząć od komercyjnego wyjścia do kanionu z przewodnikiem. W wielu krajach (Francja, Austria, Szwajcaria, Włochy) firmy organizują tego typu atrakcje. Jest to dobry i bezpieczny sposób na sprawdzenie, czy ten sport faktycznie jest dla ciebie. Możesz także wybrać się do kanionu z doświadczonym zespołem znajomych. Jeżeli zainteresowałeś się sportem, jakim jest kanioning szerzej, polecamy odbyć kurs kanioningowy. Takie kursy organizuje na przykład Komisja Kanioningowa PZA.
Kanioning uprawiany jest w większości poza granicami naszego kraju. W Polsce nie ma warunków terenowych (mamy ubogie w kaniony rejony) oraz pogodowych.
Popularne rejony kanioningowe w Europie znajdziecie między innymi na południu Francji (np. Alpy Nadmorskie), w Szwajcarii (Ticino), w północnych Włoszech, czy na wyspach takich jak Korsyka, Sardynia, Kreta.
W jakikolwiek rejon się wybierzesz, polecamy dokładnie zapoznać się z kanionem. W tym celu warto korzystać z przewodników – papierowych, stron internetowych lub aplikacji. Znajdziesz w nich podstawowe informacje, takie jak opis i schemat kanionu, opis i czas dojścia oraz powrotu, niezbędne informacje dotyczące sprzętu, wycenę. Poza tym możesz w nich przeczytać o specyficznych ograniczeniach prawnych np. dostępność tylko w określonym czasie. Dość często kaniony pokonuje się „na dwa auta”, tj. jedno zostawia się na początku, a drugie na końcu kanionu. Informację o tym również znajdziecie w przewodnikach.
Kanioning to z pewnością sport bardzo ciekawy i dostarczający wielu emocji. Dla nas łączy wszystko co najlepsze – techniki linowe (do tego głównie w dół, w cieple i słońcu), techniki wspinaczkowe oraz wodę. Możemy stanowczo powiedzieć, że jest to sport, którego warto w życiu spróbować i przekonać się na własnej skórze z czym się go je. Do zobaczenia w kanionach!
Sprzęt do kanioningu – taki jak kaski, uprzęże i przyrządy – znajdziesz w kategorii kanioning.
