Czy w Koronie Gór Polskich są szczyty ważniejsze i mniej ważne? Zdecydowanie nie. Za to są zarówno te bardzo wysokie, przekraczające 1000, a nawet 2000 m n.p.m., jak i o wiele niższe. I o takim właśnie, stosunkowo niskim i łatwym do zdobycia szczycie będzie w tym wpisie. Łysica – najwyższe wzniesienie w Górach Świętokrzyskich i jednocześnie najniższy szczyt w Koronie Gór Polskich. Zebrałam najważniejsze informacje, które pomogą w zaplanowaniu wycieczki.
Różne są patenty na zdobywanie Korony Gór Polski. Jedni wolą skupiać się tylko na szybkich wejściach na te najwyższe by ruszyć dalej, inni kompletują Koronę jakby trochę „przy okazji” wyjazdów w różne polskie góry. Na pewno jest to bardzo dobry sposób by poznać mniej popularne wśród górskich turystów pasma, a czasem pojechać pierwszy raz w góry, które się dotąd pomijało.
Góry Świętokrzyskie przez wielu turystów traktowane są z lekkim pobłażaniem. Opinie, że co to za góry, co ledwie wyrastają ponad 600 m n.p.m. można usłyszeć dość często. Ale czy wysokość to zawsze jedyny wyznacznik? Góry Świętokrzyskie są piękne i niezwykle interesujące ze względu na swoją budowę geologiczną, występowanie gołoborzy, malowniczą Puszczę Jodłową oraz połączenie krajobrazów i natury z kulturą. Tak, są to góry niskie, ale przez to idealnie nadają się na mniej forsowne wycieczki, także te z dziećmi.
Łysica leży w najwyższym i najbardziej znanym paśmie Gór Świętokrzyskich czyli w Łysogórach. Ciągną się one od doliny Lubrzanki na zachodzie po Nową Słupię na wschodzie. To właśnie tu skupia się większość najważniejszych i najchętniej odwiedzanych przez turystów atrakcji regionu. Całe Łysogóry możesz przewędrować (wchodząc oczywiście na Łysicę) kierując się czerwonym, Głównym Szlakiem Świętokrzyskim im. Edmunda Massalskiego z Trzcianki przez Święty Krzyż – Hutę Szklaną – Kakonin – Łysicę – Świętą Katarzynę – Radostową po dolinę Lubrzanki w okolicach miejscowości Ciekoty.
W paśmie tym znajdziesz dwa gołoborza – na Łysicy oraz pod szczytem Świętego Krzyża, opisywaną przez Żeromskiego Puszczę Jodłową, klasztor na Świętym Krzyżu, którego historia sięga przełomu X i XI w., miejsca dawnego kultu przedchrześcijańskiego na Łysej Górze, Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi wraz ze skansenem oraz Muzeum Minerałów i Skamieniałości w Świętej Katarzynie. Jeśli zamierzasz wybrać się w te rejony z dziećmi, to w Krajnie możesz odwiedzić Park Miniatur „Sabat”.
Choć Łysogóry są w dużym stopniu zalesione, to i tu trafiają się miejsca widokowe. A przy dobrych warunkach widoki mogą być naprawdę bardzo dalekie bo sięgające odległych o około 200 km Tatr. Miejscami, z których można je obserwować (o ile ma się szczęście) są np. Święty Krzyż albo Krajno.
Góry Świętokrzyskie to region, w którym nie brakuje noclegów o rozmaitym standardzie. Jak się pewnie domyślasz nie ma tu schronisk górskich bo i teren nie wymaga ich obecności. Bazę noclegową tworzą głównie pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe i agroturystyki, ale są i wyższej klasy hotele. Najtańsza baza to obecnie schroniska młodzieżowe, które w okolicach Łysogór działają w Mąchocicach – Scholasterii, Bodzentynie, Nowej Słupi i w Świętej Katarzynie (schronisko prywatne) oraz Dom Wycieczkowy PTTK w Świętej Katarzynie.
Wycieczkę na Łysicę najlepiej rozpocząć w Świętej Katarzynie lub w Kakoninie. W obydwu tych miejscowościach znajdują się parkingi. Niektóre z nich są płatne.
Góry Świętokrzyskie, w tym Łysogóry nie są wymagające pod względem warunków do uprawiania turystyki. Na ich najwyższy szczyt bez problemów wejdziesz nawet z małymi dziećmi. Nie potrzebujesz się też przygotowywać do takiej wycieczki w specjalny sposób. Załóż wygodne buty na przyczepnej podeszwie, ubierz się adekwatnie do pogody i ruszaj na szlak. Szlak prowadzi cały czas w lesie, ścieżką, na której pojawiają się czasem kamienie. Jest łatwy, choć po opadach deszczu może być tu nieco bardziej ślisko. Nie polecam wchodzenia w sandałach czy tenisówkach na cienkiej podeszwie ze względu na stabilność i możliwość poślizgnięcia. Ale niskie buty outdoorowe, turystyczne czy trekkingowe będą całkowicie wystarczające.
Zależnie od tego, z której strony chcesz wejść na Łysicę oraz gdzie iść dalej zabierz odpowiednią ilość napojów oraz coś do przegryzienia na trasie. Zdobycie szczytu możesz połączyć z wędrówką całym grzbietem Łysogór do Świętego Krzyża i Nowej Słupi, co zajmuje łącznie około 5 godzin. Jedyne punkty gastronomiczne na tej trasie znajdują się na Świętym Krzyżu.
Łysica znajduje się na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego więc przed wejściem na szlak musisz wykupić bilet. Możesz to zrobić w kiosku na początku szlaku np. w Świętej Katarzynie lub w Nowej Słupi albo online na stronie parku.
Łysica to szczyt o dwóch wierzchołkach wznoszący się nad miejscowościami Święta Katarzyna i Kakonin. Wokół jego wysokości zrobiło się w ostatnich latach małe zamieszanie i w internecie oraz w przewodnikach możesz znaleźć różne wersje. Do 2018 r. wydawało się, że sprawa jest jasna. Najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich ma 612 m n.p.m. i jego najwyższy punkt znajduje się na zachodnim wierzchołku, w miejscu, gdzie stoi krzyż.
Jednak w 2018 r. przeprowadzono bardzo dokładne pomiary z wykorzystaniem urządzeń cyfrowych, które wykazały, że po pierwsze Łysica jest nieco wyższa, o około 1 metr, a poza tym najwyższy punkt znajduje się na wierzchołku wschodnim- Skale Agaty. W tym miejscu Łysica osiąga 613,96 m n.p.m. Wierzchołek z krzyżem jest o około 50 cm niższy.
Znakowany szlak pieszy prowadzi obecnie jedynie na wierzchołek z krzyżem. Skała Agaty znajduje się poza szlakiem, choć Świętokrzyski Park Narodowy planuje poprowadzenie tam ścieżki przyrodniczej. Na ten moment wydeptana jest tylko przez turystów ścieżka. Pamiętaj, że poruszanie się w parku narodowym poza znakowanymi szlakami jest zakazane.
Łysica, choć nie oferuje rozległych widoków, jest interesującym miejscem na wycieczkę. Pod jej szczytem znajduje się gołoborze, które w przeciwieństwie do tego na Świętym Krzyżu można oglądać bez dodatkowych opłat. Na wierzchołku zachodnim stoi krzyż, który jest repliką pierwszego krucyfiksu ustawionego tu w 1930 r. Masyw porastają malownicze lasy mieszane oraz duże fragmenty Puszczy Jodłowej. Przy szlaku prowadzącym od Świętej Katarzyny napotkasz dwa urokliwe miejsca – tak zwaną Kapliczkę Żeromskiego, gdzie na ścianie znajdują się podpisy pisarza i jego kolegi z czasów szkolnych oraz kapliczkę świętego Franciszka z cudownym źródełkiem.
Przez szczyt Łysicy przebiega oznaczony kolorem czerwonym Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego na odcinku Święta Katarzyna – Kakonin. Jest to jedyna znakowana trasa umożliwiająca wejście na szczyt. Tak, jak wspomniałam wyżej szlak trawersuje Skałę Agaty, na którą trasa nie jest obecnie wyznakowana.
Jak wejść na Łysicę?
Jeśli chcesz włączyć Łysicę w dłuższą wycieczkę w Górach Świętokrzyskich możesz wędrować z Kakonina dalej w kierunku Świętego Krzyża i do Nowej Słupi lub Trzcianki. Trasę można oczywiście pokonać także w odwrotnym kierunku.
