Dziś na rynku dostępnych jest wiele rodzajów lin, mających zastosowanie w górach. Są one różnej średnicy i długości, często zaopatrzone są w dodatkowe właściwości ułatwiające ich użytkowanie oraz mają zróżnicowane parametry. Wszystkie natomiast spełniają standardowe normy bezpieczeństwa. Wybór liny uwarunkowany jest rodzajem aktywności górskiej/wspinaczkowej, do której lina ma być wykorzystywana. Przyjrzyjmy się zatem wszystkiemu po kolei.
Poznaj liny wspinaczkowe z naszej oferty.
Liny wspinaczkowe możemy podzielić przede wszystkim na:
Liny dynamiczne dzielą się na trzy rodzaje: liny pojedyncze, liny połówkowe oraz liny podwójne (bliźniacze).
Liny pojedyncze znajdują zastosowanie we wspinaczce sportowej, tradowej, w big-wall’u oraz we wspinaczce na wędkę. Ze względu na rosnącą popularność, jaką cieszy się wspinaczka sportowa, jest to najczęściej kupowany rodzaj liny.
Jak nazwa wskazuje, lina ta jest przeznaczona do użytku bez towarzystwa żadnej innej liny, czyli pojedynczo [w przeciwieństwie do dwóch pozostałych rodzajów lin dynamicznych]. Liny pojedyncze dostępne są w wielu różnych długościach i średnicach. Dzięki temu łatwo można dostosować je do własnych potrzeb. Są one również „nieco łatwiejsze w obsłudze”, niż liny podwójne. Liny pojedyncze oznaczone są na każdym ze swoich końców cyfrą 1 wziętą w kółko.
Liny połówkowe znajdują zastosowanie we wspinaczce tradowej, we wspinaniu wielowyciągowym, we wspinaczce alpejskiej oraz we wspinaczce w lodzie. Podczas wspinaczki w liną połówkową, używasz dwóch żył liny jednocześnie.
Możesz wpinać obie żyły do każdego przelotu – w identyczny sposób, w jaki robisz to przy wpinaniu liny pojedynczej w ekspres, jak również możesz wpinać żyły w poszczególne przeloty pojedynczo – jedną żyłę w przeloty po lewej stronie, a drugą w przeloty zakładane z prawej strony. Sposób rozdzielnego wpinania każdej z żył, jeśli robiony poprawnie i bez splątywania ich ze sobą, pozwala uniknąć przesztywnień na drogach o pokrętnym i niejasnym przebiegu. Pozwala również zmniejszyć siły działające na każdy z przelotów podczas odpadnięcia, co ma istotne znaczenie na drogach ze słabymi punktami asekuracyjnymi, jak i podczas wspinaczki w lodzie.
Zalety lin połówkowych:
Wady lin połówkowych:
Liny połówkowe oznaczone są na każdym ze swoich końców symbolem 1/2 wziętym w kółko.
Liny podwójne (bliźniacze) znajdują zastosowanie we wspinaczce tradowej, we wspinaniu wielowyciągowym, we wspinaczce alpejskiej oraz we wspinaczce w lodzie. Liny podwójne są podobne do lin połówkowych. Różnią się od nich tym, że podczas prowadzenia ZAWSZE trzeba wpinać obie żyły w każdy przelot, dokładnie tak, jak czynisz to z liną pojedynczą. To oznacza, że na drogach o niejasnym i pokrętnym przebiegu będzie wygenerowane większe przesztywnienie liny. Z drugiej strony, liny podwójne są zazwyczaj nieco cieńsze, co przekłada się na mniejszą ich wagę i lepszą pod względem objętości pakowność, w porównaniu do lin połówkowych.
Zalety i wady lin podwójnych są niemalże takie same, jak w przypadku lin połówkowych. Poza możliwością rozdzielnego, równoległego prowadzenia żył. Liny połówkowe oznaczone są na każdym ze swoich końców symbolem nieskończoności wziętym w kółko.
Generalnie, im cieńsza lina, tym lżejsza. Cienka lina wymaga jednak większej wprawy w bezpiecznej asekuracji i jest mniej wytrzymała na trudne warunki użytkowania, czyli po prostu szybciej się zużywa. Grubsze liny są zwykle bardziej odporne na przecieranie i wolniej się niszczą podczas częstego użytkowania. Do wspinania w pobliskich skałach, czy też na wędkę, grubsza lina sprawdzi się bardziej. Natomiast jeśli czekają cię długie podejścia, by wspinać się na drogach wielowyciągowych, lżejsza i zajmująca objętościowo mniej miejsca lina będzie prawdopodobnie lepszym wyborem.
Wszystkie liny pojedyncze o średnicy do 9,4 mm, uznaje się za liny cienkie. Użytkowanie takiej liny wymaga bardzo dobrych umiejętności asekuracji, ponieważ cienka lina łatwo może uciec i wyjechać niekontrolowanie z przyrządu asekuracyjnego. Cienkie liny są również mniej żywotne i możesz na nich zaliczyć mmniejszą ilość lotów.
Liny o średnicy 9,5 – 9,9 mm są najbardziej uniwersalne. Nadają się zarówno do wspinania na drogach wielowyciągowych, jak i na krótkich drogach w skałach. Mają dobrą żywotność i dobrze pracują w przyrządach asekuracyjnych, więc są łatwiejsze w obsłudze dla osób z mniejszym doświadczeniem w asekurowaniu. Pasują również do większości dostępnych na rynku przyrządów do asekuracji. Nadają się do prowadzenia i do wędkowania dróg, a także do rozpracowywania poszczególnych ruchów i patentowania trudniejszych dróg, ponieważ nie zużywają się tak szybko, jak cienkie liny.
Liny o średnicy od 10mm wzwyż nadają się do bardzo intensywnego użytkowania w skałach i we wspinaczce big-wall’owej. Można je stosować do częstego wędkowania i patentowania dróg. Są najbardziej żywotne i „niezniszczalne” spośród lin pojedynczych.
Średnice lin połówkowych mieszczą się zazwyczaj w przedziale 8-9 mm, natomiast lin podwójnych (bliźniaczych) w przedziale 7-8 mm. Średnice lin statycznych to zazwyczaj 9-13 mm.
Pojedyncze liny dynamiczne mają najczęściej długość od 30 do 80 metrów, przy czym standardem są liny 60 metrów. Jeśli planujesz wspinać się w skałach na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, na zdecydowaną większość dróg wystarczy ci spokojnie lina 50 m, a lina 60 m wystarczy ci na wszystkie dostępne na Jurze drogi. Jeśli zamierzasz wspinać się w innych rejonach skalnych w Europie, dobrze będzie dowiedzieć się zawczasu, jak długie są drogi wspinaczkowe w miejscu, w które się wybierasz. Pozwoli ci to zaopatrzeć się w odpowiednio długą linę przed wyjazdem i uniknąć niespodzianek po dotarciu na miejsce.
Generalnie im cieńsza i krótsza lina, tym lżejsza. Choć i tutaj można się zdziwić, bo wszystko zależy od wagi rdzenia liny i czasem może się okazać, że cieńsza lina będzie cięższa od liny grubszej. Dlatego najlepiej jest czytać dokładnie informacje zamieszczone przez producenta na opakowaniu liny. Na opakowaniach lin dynamicznych zawsze podana jest informacja o wadze metra liny (np. 60g/m). Pozwala to na łatwe obliczenie ciężaru całej liny, poprzez przemnożenie wagi jednego metra liny przez jej długość w metrach.
Pewne dodatkowe właściwości lin oraz zastosowane dla ich użytkowników udogodnienia, będą rzutowały na cenę liny. Liny wodoodporne bądź te, które mają zaznaczony innym kolorem środek liny, będą kosztowały więcej.
Lina zaimpregnowana przez producenta w taki sposób, by nie nasiąkała wodą, ma swoje zalety. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że lina spełnia parametry bezpieczeństwa podane przez producenta, gdy jest sucha. Oznacza to, że mokra lina nie będzie już tak wytrzymała, jak lina sucha. Mokra lina zwiększa także znacznie swoją wagę, a jeśli jest użytkowana w trudnych warunkach pogodowych i po namoknięciu zamarznie, zamieni się w sztywny sznur, który niemalże uniemożliwi asekurację (no chyba, że ktoś przezornie ma przy sobie przygotowaną na taką okazję ósemkę do asekuracji).
Jeśli planujesz wspinać się w skałach, lina wodoodporna będzie ci prawdopodobnie zupełnie zbędna. Wspinając się w skałach, gdy tylko zacznie padać deszcz, najprawdopodobniej zjedziesz na dół, ściągniesz linę i pójdziesz na piwo. Jeśli zaś planujesz wspinać się na drogach wielowyciągowych, w górach i w lodzie, zainwestuj w linę wodoodporną.
Większość lin wspinaczkowych ma zaznaczony na czarno środek liny. Jest to bardzo przydatne zwłaszcza podczas zjazdów czy przy kontrolowaniu długości wydanej liny na długich drogach i drogach wielowyciągowych.
Wszystkie dopuszczone do sprzedaży liny muszą być atestowane i spełniać określone normy bezpieczeństwa. Organizacją, która odpowiada za ustalanie standardów bezpieczeństwa i nadzorowanie testów przeprowadzanych przez niezależne laboratoria, jest międzynarodowa federacja Union Internationale des Associations d’Alpinisme (UIAA).
Kupując linę, na opakowaniu przeczytasz zamieszczone przez producenta informacje o spełnieniu przez linę wymogów bezpieczeństwa UIAA. Informacje te dotyczą parametrów bezpieczeństwa takich jak: liczba odpadnięć, wydłużenie statyczne, wydłużenie dynamiczne oraz siła uderzenia.
Liczba odpadnięć: jest to informacja o tym, ile odpadnięć jest w stanie wytrzyma lina. Według standardów UIAA liny pojedyncze i połówkowe muszą wytrzymać przynajmniej 5 lotów, a liny podwójne przynajmniej 12 lotów. Wszystkie liny testowane według standardów UIAA zapewniają bezpieczeństwo podczas wspinaczki. Można przyjąć, że im większa możliwa ilość odpadnięć dla danej liny, tym dłuższa jej żywotność.
Wydłużenie statyczne: jest to informacja o tym, jak bardzo wydłuży się lina podczas statycznego jej obciążenia. Warto ją uwzględnić przy zakupie liny, która ma mieć zastosowanie głównie do wspinania na wędkę (na przykład na ściankach wspinaczkowych).
Wydłużenie dynamiczne: jest to informacja o tym, jak bardzo wydłuży się lina podczas pierwszego na niej lotu. Im dłuższe wydłużenie dynamiczne, tym dłuższy lot. Jednocześnie im dłuższe wydłużenie dynamiczne, tym lot bardziej miękki, ponieważ bardziej wydłużająca się lina przejmie większą część energii dynamicznej lotu i zamortyzuje szarpnięcie.
Siła uderzenia: jest to informacja o tym, ile siły wyrażonej w kilonewtonach (kN) zadziała na spadające ciało w momencie wyhamowania lotu, w czasie testu standardowego . Im większe wydłużenie dynamiczne liny, tym mniejsza siła uderzenia i bardziej miękki lot. Z drugiej strony, im mniejsza siła uderzenia i większe wydłużenie dynamiczne, tym dłuższy lot, który może skutkować w skrajnych przypadkach doleceniem do gleby.
Jeśli dopiero zaczynasz się wspinać i kompletujesz swój sprzęt wspinaczkowy, można przypuszczać, że większość czasu będziesz spędzać wspinając się w skałach i na sztucznej ściance. Można także przypuszczać, że będziesz szlifować swoją umiejętność prowadzenia dróg z dolną asekuracją, a także ćwiczyć swoją technikę wspinaczkową pokonując rozmaite drogi na wędkę.
W takim przypadku zakup dynamicznej liny pojedynczej, o średnicy 10 mm i długości 50 bądź 60 metrów, będzie dobrym wyborem. Nie ma potrzeby, żebyś inwestował w linę z dodatkową impregnacją wodoodporną. Przydatne może być natomiast zaopatrzenie się w linę, która będzie miała fabrycznie zaznaczony kolorem środek liny.
Jeśli chodzi o wybór liny pod kątem parametrów bezpieczeństwa, to moim zdaniem warto zwrócić uwagę na informacje o maksymalnym wydłużeniu dynamicznym i statycznym liny. Jeśli chodzi o wydłużenie statyczne, to dla lin pojedynczych – zgodnie z normami UIAA – nie może ono przekraczać 10% długości liny. Myślę zatem, że wybór pierwszej liny z jak najmniejszym procentowo wydłużeniem statycznym, będzie dobrym wyborem. Będzie to ułatwieniem podczas wędkowania dróg. Jeśli zaś chodzi o wydłużenie dynamiczne, zgodnie z normami UIAA, nie może ono przekraczać 40% długości liny. W tym przypadku również proponowałabym wybór liny dynamicznej z mniejszym wydłużeniem dynamicznym. Na początku swojej przygody ze wspinaniem będziesz zapewne wybierać drogi o dobrym i dość gęstym obiciu, zatem długie loty raczej nie będą ci groziły. Mniejsze wydłużenie dynamiczne liny natomiast zapewni ci bezpieczeństwo podczas asekuracji i zminimalizuje ryzyko uderzenia w ziemię, gdy polecisz znad drugiej czy trzeciej wpinki. Zwróć też uwagę na maksymalną możliwą ilość odpadnięć podaną przez producenta. Im większa możliwa ilość odpadnięć, tym dłuższa żywotność liny.
Teraz, gdy już wiesz, na co zwrócić uwagę podczas zakupu swojej pierwszej liny wspinaczkowej, pomyśl o tym, jak o nią zadbać, by była w optymalnym stanie, spełniała swoje zadanie prawidłowo i służyła ci przez długi czas. Jeśli możesz, zainwestuj w płachtę na linę. Będzie ona barierą między liną a podłożem podczas wspinania w skałach, a tym samym uchroni linę od drobinek ziemi, piasku i innych zanieczyszczeń, które mogłyby z czasem przedostawać się przez oplot liny i naruszać jej rdzeń, który to odpowiada za twoje bezpieczeństwo. W żadnym wypadku nie depcz po linie. Bez względu na to, czy leży ona na płachcie, czy też bezpośrednio na ziemi, nie stawaj na niej butami. Unikniesz dzięki temu wciskania zabrudzeń w oplot liny. Pamiętaj, że od jakości i utrzymania w dobrym stanie twojej liny, zależy twoje bezpieczeństwo podczas wspinaczki. Dbałość o linę pozwoli ci także uniknąć nadmiernie częstego jej wymieniania. Szanuj swój sprzęt i dbaj o niego, jakby od tego zależało twoje życie. Bo w rzeczywistości zależy.
Przeczytaj artykuł o tym, co niszczy liny wspinaczkowe.
