Wspinaczka lodowa jest ważną umiejętnością w zestawie umiejętności każdego, kto wspina się zimą w górach. Jest to dyscyplina, która wyodrębniła się ze wspinania zimowego, którego jest elementem na takich samych zasadach, jak choćby drytooling. Poza tym, że sprawne i bezpieczne poruszanie się w lodzie jest kluczowe, by pokonywać lodowe kuluary na zimowych drogach w górach, jest to także ciekawy sposób na aktywne spędzanie zimowych, mroźnych dni w outdoorze, gdy aura nie sprzyja wspinaczce skalnej.
Choć może się wydawać, że wspinanie po zamarzniętych lodospadach jest daleko poza zasięgiem osoby, która na co dzień wspina się sportowo w skałach. Okazuje się, że wcale tak nie jest. Wspinaczka lodowa, w najprostszym jej wydaniu, w ostatnich latach stała się bardzo popularna. Podobnie jak wzrost popularności zanotowało wspinanie sportowe, zarówno w skałach, jak i na sztucznej ścianie. Dla wspinacza skalnego, chcącego spróbować swoich sił podczas wspinaczki po lodospadach, dodatkowe ułatwienie stanowi fakt, że ma on już opanowane podstawowe zasady poruszania się w skale, czucie ciała i balans, a we wspinaniu lodowym bardzo się to przyda.
Myśląc o pierwszym wyjściu na wspinanie w lodzie, warto rozważyć następujące opcje: zapisanie się na podstawowy kurs wspinaczki lodowej, umówienie indywidualnego szkolenia u przewodnika górskiego IVBV, bądź wybranie się na proste wspinanie lodowe z doświadczonymi w tym rodzaju wspinaczki znajomymi.
Do wspinaczki lodowe potrzeba sporo specyficznego, technicznego sprzętu. Dobra wiadomość jest jednak taka, że część potrzebnego sprzętu zapewne już posiadasz, będąc wspinaczem. Zatem z ekwipunku, z którego korzystasz na co dzień podczas wspinania skalnego, do wspinaczki w lodzie wykorzystasz: linę, uprząż wspinaczkową, przyrząd do asekuracji, karabinki zakręcane typu HMS oraz kewlarowe pętle.
Jeśli chodzi o linę, każda wspinaczkowa lina dynamiczna będzie OK, choć lina z wodoodpornym oplotem (tak zwana lina „dry”) sprawdzi się w tym przypadku najlepiej. Warunki, w których będziesz się wspinał w lodzie, tak jak i warunki, w których wspinasz się w górach zimą, z bardzo dużym prawdopodobieństwem będą sprzyjały nasiąkaniu liny wodą. Mokra lina po pierwsze – staje się znacznie cięższa, po drugie – o wiele gorzej pracuje w przyrządzie asekuracyjnym, a po trzecie – gdy tylko lód jest bardziej wodnisty (w warunkach wczesnowiosennych) bądź słońce przestanie operować w rejonie, w którym się wspinasz, momentalnie zamarza, stając się sztywnym knotem. Zamarzniętej liny nie sposób włożyć ani w przyrząd asekuracyjny (w tym przypadku jedyną deską ratunku jest skorzystanie z przyrządu typu „ósemka”), ani wygodnie nią manewrować. Zatem zamarzniętej na kość liny lepiej unikać jak ognia, dla własnego bezpieczeństwa oraz wygody korzystania z niej.
Dodatkowy ekwipunek, który będzie Ci potrzebny, by zacząć się wspinać po lodospadach, to:
Tutaj znajdziesz buty pod raki automatyczne lub buty pod raki półautomatyczne.
Kliknij w te linki jeśli w sferze Twoich poszukiwań są raki automatyczne lub raki półautomatyczne.
Dla kogoś, kto nigdy nie wspinał się zimą w górach, dobranie odpowiedniego ubioru na wspinanie po lodospadach w zimowy dzień może być wyzwaniem. Zimowe wspinanie, czy to na drogach wspinaczkowych w górach, czy w lodzie, ma do siebie to, że temperatury powietrza i odczuwalne są zwykle sporo poniżej zera stopni. Niemniej jednak podczas intensywnego ruchu organizm mocno się rozgrzewa i nie potrzebuje wielu warstw odzieży zatrzymującej ciepło blisko ciała. Natomiast na stanowiskach, po zakończeniu prowadzenia wyciągu i w czasie asekurowania partnera, rozgrzane ciało bez odpowiednich warstw zapewniających ochronę przed utratą ciepła, stygnie w oka mgnieniu.
Dlatego, by zapewnić sobie komfort termiczny w każdych warunkach i nie doprowadzić do wychłodzenia ani przegrzania organizmu, warto mieć ze sobą odpowiednie warstwy ubioru. Zarówno warstwę zapewniającą utrzymanie ciepłoty ciała podczas względnego bezruchu na stanowiskach, jak i warstwę zapewniającą optymalne warunki cieplne podczas aktywności wraz z warstwą chroniącą przed zimnym wiatrem.
Zatem w co warto się odziać i co mieć przy sobie? Oto lista:
Wspinaczka w lodzie, tak jak i wspinaczka w skale, zasadza się w głównej mierze na dobrej technice wspinaczkowej. Dobra technika zapewnia dobrą ekonomię, jeśli chodzi o stosunek włożonej pracy do otrzymanych efektów. Najprościej mówiąc, im lepszą masz technikę, tym jesteś skuteczniejszy wspinaczkowo, bez zużywania nadmiernych zasobów energii.
Pozycja ciała: bardzo istotną sprawą, gdy zaczynasz się wspinać w lodzie, jest prawidłowe ustawienie ciała. Chodzi o to, by móc utrzymać balans i nie stracić balansu. Warto zwrócić uwagę na to, by twoje ciało tworzyło figurę trójkąta przed i po zakończeniu każdej sekwencji ruchów wspinaczkowych. Nogi powinny być rozstawione na tyle, by tworzyły podstawę trójkąta, podczas gdy ręce powinny być umieszczone nad głową, jedna nad drugą. Pamiętaj, by utrzymywać swój środek ciężkości – czyli biodra i dolną część tułowia – blisko ściany.
Wbijanie raków w lód: twoje stopy są podstawą twojej stabilności i główną siłą napędową podczas wspinaczki lodowej. Jeśli będziesz polegać w głównej mierze na sile swoich ramion, szybko stracisz siły, bez względu na stopień wytrenowania. By dobrze osadzić przednie zęby raków w lodzie, przede wszystkim rozejrzyj się najpierw za punktem, w którym chcesz je umieścić. Lód posiada swoją rzeźbę – różne wybrzuszenia i wklęsłości. Wybieranie odpowiednich miejsc do wbicia raków zapewni ci dobry balans na dobrych stopniach. Wybieranie nieodpowiednich spowoduje próby utrzymania się na powierzchni, balansując na niczym.
Zamach czekanem: dobrze wykonany i skuteczny zamach czekanem początkowo jest zaskakująco trudny do wykonania, ale z czasem poświęconym na praktykę opanujesz tę sztukę. Zanim wykonasz zamach czekanem, spójrz w górę i znajdź miejsce, które wygląda obiecująco. Staraj się wybierać miejsce bezpośrednio nad głową, a nie po bokach. Niech będzie ono na takiej wysokości, abyś mógł wykonać zamach do niego z ręka lekko zgiętą w łokciu. Przed wbiciem ostrza w lód namierz jeszcze raz miejsce, w które dokładnie chcesz celować. Wykonaj zamach utrzymując ramię, łokieć i nadgarstek w jednej linii. Jeśli czekan odbije się od lodu, stanie się tak tylko dlatego, że nie utrzymałeś ramienia w linii. Gdy już osadzisz ostrze dziabki w lodzie, oceń jej solidność. Delikatnie spróbuj obciążyć dziabkę, jeśli punkt wydaje się dobrze trzymać. Z czasem intuicyjnie będziesz rozpoznawać, kiedy czekan dobrze siedzi. Jeśli punkt wygląda słabo, wykonaj ponowny zamach, by lepiej wbić ostrze.
Sekwencja ruchów wspinaczkowych: zaczynając od stanowiącej trójkąt pozycji ciała, obciąż wbity wyżej czekan i podejdź wyżej nogami (ale nie za wysoko!). Upewnij się, że przednie zęby raków są osadzone pewnie i dopiero wtedy stań na nich całym ciężarem ciała, wstając. Używaj do tego celu siły swoich mięśni nóg. Nie podciągają się na dziabkach, żeby nie tracić bezsensownie sił. Następnie wyciągnij z lodu osadzony niżej czekan. Zlokalizuj wyżej miejsce do osadzenia go i zrób zamach. Kiedy osądzisz go dobrze, twoje ciało powinno znów być w pozycji trójkątnej. Z tej pozycji wyjściowej powtarzasz całą sekwencję ruchów od nowa, kończąc ją na pozycji trójkątnej. I tak raz za razem, aż do końca wyciągu.
Najbezpieczniejszą – i tym samym stwarzającą najlepsze warunki do efektywnej nauki – formą wspinania w lodzie dla początkujących jest wspinaczka z górną asekuracją, czyli na tak zwaną „wędkę”. Najistotniejszą kwestią we wspinaniu w lodzie na wędkę będzie prawidłowe założenie naprawdę solidnego stanowiska. Jeśli zaczynasz się wspinać pod okiem instruktora bądź doświadczonych kolegów, możesz być zapewne spokojny w tej sprawie. Na początku to oni zbudują bezpieczne stanowisko dla ciebie, czy to korzystając z drzewa rosnącego tuż nad lodospadem, czy wkręcając odpowiednio kilka śrub lodowych w solidny lód, czasem w towarzystwie systemu dwóch tunelików wydrążonych w lodzie przy pomocy śrub, przez który przełożona jest kewlarowa pętla (twór ten nosi nazwę Abałakow). Z czasem i ty nauczysz się, w jaki sposób budować stanowiska w lodzie.
Na początkowym etapie twojej kariery wspinacza lodowego to instruktorzy bądź doświadczeni koledzy będą wybierali dla ciebie najbardziej odpowiednie lodospady, raczej lekko połogie, niż całkowicie pionowe. Będą także decydowali, czy panujące warunki atmosferyczne i jakość lodu w wybranym rejonie, są wystarczająco dobre i bezpieczne, by wybrać się na wspinaczkę lodową.
Chcąc zacząć przygodę ze zdobywaniem zamarzniętych wodospadów, wspinać się po lśniących soplach lodu i cieszyć się aktywnością fizyczną w outdoorze, weź sobie do serca wszystkie powyższe wskazówki jako podstawowe ABC. By zaoszczędzić czas, od samego początku wypracowywać dobre nawyki i wspinać się bezpiecznie, skorzystaj z wiedzy i doświadczenia tych, którzy zdobywali je przez lata. Zaoszczędź sobie popełniania błędów, których możesz uniknąć ucząc się na błędach innych. Pula możliwości do popełniania błędów jest wystarczająco duża, by nawet ucząc się od najlepszych, wciąż mieć pole do popisu i popełniać własne. Zaoszczędź sobie tych najbardziej bolesnych i niekoniecznych. Bądź bezpieczny, ucz się nowych rzeczy i miej świetną zabawę zimową porą!
